“De vreemden pakken ons werk af.” “Werkloos? Geld trekken en niks doen.” “Een lagere en dalende uitkering, doet sneller werk zoeken.” De foute en kwetsende opmerkingen over werkloosheid gaan duchtig rond. Als elk van ons stevig kan antwoorden, helpen we ze de wereld uit.

“Politici en media zijn heel hard voor werkzoekenden. Ze trappen naar beneden en leggen de schuld bij ons. Ik voel mij daar heel slecht bij. Als je al weinig zelfvertrouwen hebt, helpen deze negatieve uitspraken niet. Ik doe echt mijn best om werk te vinden.”
Raf, 40 jaar, getuigt over hoe moeilijk het is als werkzoekende om telkens weer geconfronteerd te worden met vervelende commentaren over ‘werkloos zijn’.

Raf is niet alleen. In de krant, op sociale media, op straat… overal worden opmerkingen gegeven over werkloosheid. Ze komen van onbekenden maar ook van vrienden en familie. Onbeleefd en onsympathiek, op het randje of net sterk discriminerend, en vaak ook uit de lucht gegrepen. Zonder enige kennis van zaken.

Is er echt “werk genoeg”? Is het echt een kwestie van “niet willen”? Is de werkloosheid echt een “hangmat voor profiteurs”? Natuurlijk niet. Veel van de onderliggende opvattingen zijn gewoon fout. Maar doorgaans hebben de mensen die de commentaar geven, daar niet verder bij stilgestaan. Ze praten anderen naar de mond, of laten zich vangen door simplistische voorstellingen.

Daarom maakte het Vlaams ABVV, de Vlaamse vleugel van de socialistische vakbond, een nieuwe brochure voor iedereen die te maken krijgt met de domme commentaar op werkloosheid. In de brochure wordt verteld waarom iets niet juist is en wat je kan zeggen als reactie. Zo kunnen we allemaal samen de foute opmerkingen verminderen.

Op de website van het Vlaams ABVV kan je de brochure downloaden. We duiden hieronder alvast 3 vaak gehoorde commentaren.

Een verzekering

Werkloos zijn is geld trekken en niks doen…

Het recht op een werkloosheidsuitkering krijg je door voldoende te hebben gewerkt! Het is een verzekering die alle werknemers samen afsluiten.

Een werkloosheidsuitkering krijg je niet zomaar. Je moet ervoor gewerkt hebben én je moet buiten je wil om ontslagen zijn. Pas dan krijg je een uitkering. Onze werkloosheidsuitkering is een verzekering, waar alle werknemers mee aan betalen. Zo beschermen ze zichzelf én anderen. Wie werkloos wordt, heeft op die manier altijd een vangnet.

Vergelijk het met een brandverzekering. Iedereen betaalt mee, zodat wie pech heeft altijd opgevangen wordt. En net zoals bij een brandverzekering moet je ook een inspanning doen NA de pech. Je moet actief naar werk zoeken, op basis van het plan dat je samen met de VDAB bespreekt. Niks doen, kan niet. Wie uithaalt naar werkzoekenden heeft het dus niet goed begrepen. Ook hij of zij kan het slachtoffer worden van een ontslag, en kan dan terugvallen op dit goede verzekeringssysteem. Een werkzoekende een profiteur noemen, is even absurd als iemand verwijten van wie zijn huis net afgebrand is, dat hij rijk wordt van de verzekering.

Een goede job voor iedereen

De vreemden pakken ons werk af …

Iedereen een goede job. Dat is de échte inzet.

Niet ‘de vreemde’ pakt werk af. Wel de werkgever die arbeiders uit Polen of Roemenië naar hier haalt met een schijnbedrijf en hen niet volgens de Belgische regels betaalt. Daarmee ontduikt hij sociale bijdragen en maken Belgische werkkrachten – van welke kleur ook – geen kans meer. In plaats van te vloeken op de buitenlandse werknemers moeten we dus binnenlandse werkgevers hierop controleren. Maar de overheid en werkgevers zoeken ook soms zelf naar buitenlandse werknemers. De mijnwerkers van vroeger, dat gebeurt nu nog.

Tegelijk blijft het voor mensen met een migratieachtergrond moeilijker om werk te vinden. Hoewel er werk is voor iedereen, zijn de kansen op werk voor mensen die buiten de Europese Unie geboren zijn veel lager. Daarom kiezen veel anderstalige werklozen voor jobs die anderen niet aantrekkelijk vinden, zoals seizoenarbeiders (plukker) of schoonmaker. En doen ze ook ploegenwerk of weekendwerk.

Een job is natuurlijk ook niet het bezit van iemand. Het belangrijkste is dat de job gedaan wordt. Door gelijk wie en onder de beste omstandigheden.

Lagere uitkering levert geen job maar armoede op

De werkloosheidsuitkering is te hoog.

Een uitkering die onder de armoedegrens ligt, doet de werkloze niet zoeken naar werk. De uitkering verlagen heeft een omgekeerd effect. Het verhoogt alleen maar de kans op armoede.

Een uitkering die daalt, doet sneller werk zoeken.

Een dalende uitkering helpt niet aan werk. Andere zaken bepalen de snelheid van werk zoeken. Zoals kinderopvang, goed openbaar vervoer of medische redenen.

In de tien jaar dat men besliste om de uitkering te laten dalen, is er geen enkele indicatie dat mensen sneller uitstromen naar werk. De OESO – een samenwerkingsverband van 38 landen om het sociaal en economisch beleid te bespreken – deed een uitgebreid onderzoek en vond geen enkel verband. Wie dus roept dat de uitkering NOG sneller moet dalen om effect te hebben, heeft het fout.

1 op 2 werkzoekenden leeft vandaag al in armoede. Een alleenstaande die voltijds heeft gewerkt en langer dan 1 jaar werkloos is, ontvangt bruto 1354,86 euro per maand werkloosheidsuitkering. Terwijl de armoedegrens in 2022 voor een alleenstaande 1366 euro was. In vergelijking met andere Europese landen is de Belgische uitkering zeker niet ‘te hoog’. Er zijn bijvoorbeeld 8 landen die een hogere werkloosheidsuitkering hebben.

De oplossing is niet het doen dalen van inkomen, maar ligt bij andere factoren. Om te kunnen werken is er voldoende kinderopvang nodig, goed openbaar vervoer of iemand om voor de zieke partner te zorgen. Soms zijn er ook persoonlijke problemen die eerst aangepakt moeten worden.

Werk zoeken kost geld. Om naar een sollicitatiegesprek te gaan, heb je benzine nodig of een ticket voor het openbaar vervoer, als je kinderen hebt, moet je opvang zoeken. Een uitkering verlagen onder de armoedegrens maakt dat mensen moeten kiezen tussen eten kopen of gaan solliciteren. Dat wil niemand.

Helemaal stoppen met de uitkering? Ook dat is geen goed idee. Het hebben van een uitkering zorgt er voor dat mensen blijvend worden opgevolgd en ondersteund. Zo kunnen ze toch nog stappen zetten naar de arbeidsmarkt. Zonder begeleiding is vaak ook de kans op werk weg.