Dit is een ingekorte versie van de uitgebreide vraag & antwoord op de ABVV-website.

1. Wat is nu eigenlijk de officiële pensioenleeftijd?

65 jaar. Iedereen kan onafhankelijk van het aantal loopbaanjaren met pensioen gaan op 65 jaar. Pas na 45 volle loopbaanjaren heb je recht op een volledig werknemerspensioen.

Een wet aangenomen door de vorige regering (Michel-I) voorziet de komende jaren een stapsgewijze verhoging van de pensioenleeftijd richting 67 jaar: 66 jaar vanaf 2025, 67 jaar vanaf 2030. De gemiddelde levensverwachting in goede gezondheid bedraagt in België nochtans slechts gemiddeld 65 jaar. Het ABVV wil dan ook de komende jaren de wettelijke pensioenleeftijd terugbrengen naar 65 jaar.

2. Kan je vroeger stoppen dan op 65 jaar?

Ja, indien jouw loopbaan dat toelaat:

• op 60 jarige leeftijd na 44 jaar loopbaan
• op 61-jarige leeftijd na 43 jaar loopbaan
• op 62-jarige leeftijd na 43 jaar loopbaan
• op 63-jarige leeftijd na 42 jaar loopbaan

Vroeger stoppen betekent wel dat je pensioen lager ligt!

3. Hoe zit het nu met zware beroepen of belastend werk?

Zwaar of belastend werk heeft impact op je gezondheid en op je levensverwachting in goede gezondheid. Voorlopig bestaat er voor deze beroepen geen speciale regeling.

Er zijn enkele uitzonderingen:

• de zogenaamde ‘voordelige tantièmes’ voor statutaire ambtenaren, zoals onderwijzend personeel, ‘rollend personeel’ van de NMBS en vastbenoemde postbodes.
• Voor werknemers in de private sector zijn er SWT-stelsels ‘zware beroepen’. Dat staat voor ‘stelsel werkloosheid met bedrijfstoeslag’, in de volksmond beter gekend als ‘brugpensioen’.

4. Is de syndicale eis van €1.500 minimumpensioen ondertussen gerealiseerd?

Kort: ja. Het is één van de grootste syndicale overwinning van de afgelopen jaren. Tegen het voorjaar van 2024 stijgt het gewaarborgd minimumpensioen richting €1.584 bruto, voor een alleenstaande neerkomt op ongeveer €1.500 netto. Die stapsgewijze verhoging (+11% in 4 jaar tijd) ligt vast bij wet is dus verworven.

5. Welke voorwaarden zijn gekoppeld aan het minimumpensioen?

In de privé geeft 2/3de van een volledige loopbaan (45 jaar) recht op een gewaarborgd minimumpensioen. Wie 30 jaar loopbaan (inclusief eventuele gelijkgestelde periodes) kan voorleggen, zal minstens 2/3de van het gegarandeerd minimumpensioen ontvangen.

Haal je geen 30 loopbaanjaren? Dan wordt het pensioen gewoon berekend op basis van de tijdens de loopbaan ontvangen inkomsten (inclusief gelijkgestelde periodes), zonder dat het gegarandeerd minimumpensioen van toepassing is.

Gelijkgestelde periodes corrigeren voor periodes van ‘pech’ (o.a. werkloosheid en ziekte) en valoriseren onbetaalde zorgarbeid (bv. ouderschapsverlof).

Statutaire ambtenaren hebben recht op een gewaarborgd minimumpensioen mits ‘20 aanneembare dienstjaren’. Dit geldt niet voor contractuele ambtenaren.

6. Wat is de pensioenbonus?

De pensioenbonus is een financiële stimulans om langer werken te belonen. Wie voldeed aan de voorwaarden voor vervroegd pensioen maar ervoor koos verder te werken, kreeg een ‘bonus’ in de pensioenberekening. De regering-Michel I schafte de pensioenbonus vanaf 1 januari 2015 geleidelijk af.

De huidige minister van Pensioenen wil die pensioenbonus van €2 bruto per gewerkte dag voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren opnieuw invoeren. Het ABVV staat hier positief tegenover. Wie drie jaar langer doorwerkt zou door de pensioenbonus een wettelijk pensioen ontvangen dat €156 (bruto) hoger ligt.

7. Wat te denken over het deeltijds pensioen?

Het ABVV is geen voorstander van het deeltijds pensioen: een gedeelte van je wettelijk pensioen gecombineerd met een inkomen uit arbeid. Voor de werknemers in de private sector zijn er de zogenaamde ‘landingsbanen’. Dit is veel voordeliger dan een deeltijds pensioen.

8. Zijn de wettelijke pensioenen wel betaalbaar?

Ja, absoluut. De pensioenuitgaven zullen de komende decennia onvermijdelijk stijgen, met ongeveer €14 miljard per jaar tegen 2050, maar de stijgende welvaart maakt dat ook mogelijk. Voor het ABVV ligt de sleutel in de financiering van de sociale zekerheid. De omvangrijke RSZ-kortingen voor werkgevers (ongeveer €6 miljard) en de alternatieve verloning waar geen normale sociale bijdragen op geheven worden (allerlei cheques, bonussen, opties voor ongeveer €7 miljard), moeten onder de loep genomen worden.

9. Hoe wil het ABVV de wettelijke pensioenen verbeteren?

Vervangingsratio optrekken

De bruto vervangingsratio (= verhouding loon op einde van de loopbaan t.o.v. wettelijk pensioen) bedraagt gemiddeld 43% voor mannen en 47% voor vrouwen in ons land. Die vervangingsratio’s dalen naarmate het loon hoger ligt. Het wettelijk pensioen voor werknemers in de privésector biedt onvoldoende garantie op behoud van de levensstandaard na pensionering. De brutovervangingsratio ligt voor ambtenaren gemiddeld rond de 70%. Het ABVV wil dan ook de pensioenen in de private sector optrekken in de richting van die van de statutaire ambtenaren.

Berekeningsplafond verhogen

Op korte termijn vraagt het ABVV om het berekeningsplafond voor de werknemerspensioenen in lijn te brengen te brengen met die van de zelfstandigen. In 2020 bedroeg dat loonplafond voor werknemers €60.027 (per jaar). In mensentaal, werknemers betalen sociale bedragen op hun volledig loon, maar bouwen slechts pensioenrechten op tot dat plafond. Voor zelfstandigen ligt dat loonplafond iets hoger, terwijl ze boven op de beroepsinkomsten boven de €89.362 (bedrag 2021) geen sociale bijdragen betalen. Voor het ABVV is dat een onaanvaardbare discriminatie.

10. Is de tweede pensioenpijler een geloofwaardig alternatief?

Bijna twee derde van de Belgische werknemers bouwt op ondernemings- of sectorniveau een aanvullend pensioen op, de zogenaamde tweede pensioenpijler. De modale werknemer had op 1 januari 2020 evenwel amper €3.344 aan pensioenreserve. Dat komt overeen met een extra pensioen van ongeveer €15 per maand. Kortom, voor het gros van de werknemers levert de tweede pijler slechts een aalmoes op.

Het ABVV wil vooral de wettelijke pensioenen (de eerste pijler) versterken. Dit systeem is het meest rechtvaardig en solidair. Wie bijvoorbeeld ziek is, blijft pensioenrechten opbouwen en ook voor periodes van zorgarbeid is er (meestal) een gelijkstelling voorzien. Deze solidariteit is veel minder aanwezig in de tweede pijler.