Covid is voor iedereen een ingewikkelde beproeving geweest. Maar het is nog moeilijker geweest voor bepaalde groepen van de bevolking, zoals eerstelijnswerkers, maar ook voor degenen die te vaak vergeten worden: jongeren – de eerste sociale slachtoffers van deze ongeziene crisis.

Bij het begin van de Covid-crisis werden de jongeren met verschillende moeilijkheden geconfronteerd. Eerst moesten zij de lessen op afstand volgen (school of universiteit). Deze nieuwe vorm van opgelegd onderwijs, gekoppeld aan de sluiting van verschillende sectoren, creëerde een gevoel van isolement: geen school meer, geen uitstapjes, geen sport, geen bioscoop meer … De lijst was (al te) lang.

Schaarse jobs

Wat werkgelegenheid betreft: de studentenbaantjes zijn schaars geworden. Volgens cijfers van de Federatie van Franstalige Studenten (FEF) heeft bijna 32 procent van de studenten hun baan geheel of gedeeltelijk verloren. Meer dan een kwart van hen heeft dit inkomen nodig om in hun levensonderhoud te voorzien en huisvesting te betalen. Maar dit banenverlies gaf geen toegang tot een vervangingsinkomen, aangezien werkloosheid onder studenten niet in aanmerking komt voor een uitkering tijdelijke werkloosheid omwille van corona.

Andere jongeren die al werk hadden, vooral in essentiële sectoren, zijn tijdens de crisis blijven werken. Dit is bijvoorbeeld het geval van de ABVV-jongere, Raphaël D’Elia, die aan het begin van de crisis aan het werk was in een vzw die zich bezighield met sociale huisvesting. “In het begin werden de regels inzake afstand houden en andere preventiemaatregelen niet nageleefd. Wij moesten er bij de directie op aandringen dat die wél nageleefd werden. De werknemers hadden niet alleen het gevoel dat ze niet beschermd waren, er was ook veel stress en angst om besmet te raken. In mijn afdeling was er geen delegee, dus nam ik die rol op mij, maar toen ik probeerde de arbeidsomstandigheden van mijn collega’s te verdedigen, kreeg ik heel wat problemen met de directie.”

Depressies

Isolement, verlies van werk, werken in stresserende en ongezonde omstandigheden… Dit alles heeft een grote invloed gehad op de mentale gezondheid van de jongeren: bij 80 procent van de jongeren tussen 18 en 25 jaar was het depressieniveau hoger dan het gemiddelde. Volgens de Universiteit van Bergen namen angst en depressie onder jongeren aanzienlijk toe tussen de eerste en de tweede golf van de pandemie.

“Opvallend was ook het grote verschil tussen studenten en niet-studenten bij de leeftijdsgroep 16- tot 25-jarigen”, zegt professor Arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven, IDEWE) in De Morgen (10 maart 2021). “Studenten hebben het opmerkelijk moeilijker dan hun leeftijdsgenoten die werken. Die laatste groep haalt betekenis en sociale contacten uit de werkplek, terwijl studenten dat net zien wegvallen.”

Jongeren hebben een grote bijdrage geleverd aan de collectieve inspanning om het virus te bestrijden, maar zij behoren tot de grootste slachtoffers van de crisis. Er rijzen verschillende vragen over hun toekomst: hoe zullen zij, aangezien het momenteel niet goed gaat op onze arbeidsmarkt, hun beroepsloopbaan starten of gewoon een baan vinden om in hun levensonderhoud te voorzien? Het ABVV en de ABVV-Jongeren zullen deze vragen aandachtig blijven opvolgen.

60% minder studentenjobs

Voor veel jongeren betekende het verlies van een studentenjob een forse streep door de rekening.

Student of niet, jongeren werden economisch en op vlak van mentaal welzijn zwaar getroffen door de coronacrisis en de opeenvolgende lockdowns. Jongeren deden vaker dan gemiddeld beroep op voedselhulp tijdens deze periode. Volgens cijfers van het Rode Kruis deed van de landgenoten jonger dan 34 ongeveer een kwart beroep op tijdelijke werkloosheid, terwijl één op tien in diezelfde groep zijn baan verloor.

In de zomer van 2020 viel een daling van 60 procent in het aantal studentenjobs vast te stellen, hoofdzakelijk als gevolg van de sluiting van de horeca. Ongetwijfeld zullen we gelijkaardige cijfers te zien krijgen voor de eerste helft van 2021. Voor tal van jongeren heeft dit ernstige gevolgen: moeilijkheden om huur, dagelijkse boodschappen, studie- en medische uitgaven te bekostigen omdat ze hun studentenbaan nodig hebben. Op sociale media zijn de getuigenissen van depressieve jongeren schering en inslag. “Ik ben zeer vermoeid, lichamelijk maar ook mentaal. Ik koester niet meer dezelfde ambities als toen ik in het eerste jaar zat. Ik zie de toekomst bijzonder somber in. Die lijkt wel gehuld in onzekerheid”, zo getuigt een Brusselse studente.