“Bonussen, gsm’s en laptops… Misschien leuk voor de werknemer, maar als we het debat over de financiering van onze sociale zekerheid serieus willen voeren, dan komt de alternatieve verloning onvermijdelijk ter sprake,” zo zegt Raf De Weerdt.

In het Salariskompas van De Morgen lezen we dat het gemiddeld bruto maandloon in 2021 in België 3.748 euro bedraagt. Vacaturewebsite Jobat berekende dit op basis van informatie van 114.000 respondenten.

In vergelijking met 2020 (3.783 euro) betekent dit een lichte achteruitgang. Ten opzichte van 2019 gaat het om een stijging van ongeveer 340 euro bruto.

Vergiftigd geschenk

Opmerkelijk is de stijging in de extralegale voordelen. Hiertoe behoren maaltijdcheques, eindejaarspremie, bonussen, verzekeringen, opties, een laptop of smartphone, bedrijfswagen, enzovoort. Bijna al deze vormen van alternatieve verloning namen toe ten opzichte van de vorige meting.

“Dit lijkt misschien prettig voor de werknemers die deze voordelen aangeboden krijgen,” stelt Raf De Weerdt, federaal secretaris bij het ABVV, “maar als we wat verder inzoomen blijkt dat er misschien wat vergiftigde geschenken tussen zitten.”

“Het probleem is dat op deze extralegale voordelen een pak minder, of soms zelfs helemaal geen sociale zekerheidsbijdragen wordt betaald. De sociale zekerheid is nochtans van ons allemaal, en eigenlijk zijn de bijdragen daarvoor een vorm van uitgesteld loon. Als je ziek wordt, bevallingsverlof neemt, slachtoffer wordt van een werkongeval of na je loopbaan met pensioen gaat, dan krijg je dit op één of andere manier terug.”

Financiering

Om de zo veel tijd speelt in de media en in politieke kringen het debat op over de financiering van onze federale sociale zekerheid. Het is dan bon ton om te zeggen dat de uitgaven te zwaar wegen, dat de penisoenen onbetaalbaar worden en dat ons land binnen de kortste keren failliet gaat.

Volgens Raf De Weerdt is het “frappant op wat voor selectieve wijze dit debat steeds gevoerd wordt. Er wordt steeds gewezen op stijgende uitgaven. Ja, de uitgaven gáán omhoog, dat staat buiten kijf. Er worden immers meer mensen oud en de kosten voor de pensioenen zullen dus zwaarder gaan wegen.”

“Maar over de inkomstenzijde blijft het doorgaans oorverdovend stil. De ‘booming business’ van extralegale voordelen of alternatieve verloning betekent een opeenstapeling van verliezen voor ons systeem van sociale zekerheid. De financiering daarvan gebeurt immers voor het grootste deel via bijdragen op onze lonen.”

Solidariteit

Het systeem ondermijnt de solidariteit onder werknemers. De Weerdt: “Daarbij komt dat de meeste en duurste extralegale voordelen voorbehouden zijn voor de grootste verdieners. Het is eigenlijk een pervers effect. De grootste verdiener krijgt de grootste alternatieve verloning, bijvoorbeeld warrants (een soort aandelenopties). De misgelopen inkomsten voor de sociale zekerheid zijn hierop natuurlijk ook het hoogst.”

In het debat over de financiering is het dus belangrijk om het te hebben over de alternatieve verloning, én over een billijke financiering voor de misgelopen inkomsten. Een eerste stap zou erin kunnen bestaan de verschillende systemen grondig te evalueren, de kostprijs ervan te berekenen en alvast de wettelijke uitbreiding van nieuwe vormen van alternatieve verloning tot nader order te blokkeren. De opgelegde beperkingen in verband met de loononderhandelingen (laatste keer 0,4%) maken het niet makkelijk om brutoloonsverhogingen na te streven, een reden te meer om de onrechtvaardige loonwet aan te passen!