De index zorgt ervoor dat we met ons loon of onze uitkering ongeveer hetzelfde kunnen blijven kopen. We helpen enkele misverstanden over de index de wereld uit.

// een bijdrage van BBTK

Je hebt het ongetwijfeld zelf al gemerkt: de prijzen in de winkel stijgen, rekeningen lopen op. Dat wilt zeggen dat de inflatie vandaag hoog is. Die geeft namelijk het niveau van de prijzen weer. Gelukkig hebben we in ons land een solidair systeem dat de inflatie enigszins corrigeert: de automatische indexering ofwel de index.

Geen cadeau

De index is dus een aanpassing achteraf. Eerst moeten de prijzen stijgen, dan pas worden onze inkomens aangepast. Het is dus geen cadeau of loonsverhoging maar eigenlijk een inhaalbeweging die ervoor zorgt dat je koopkracht de evolutie van de stijgende kosten kan blijven volgen.

Elke sector wordt op een ander moment geïndexeerd en de regels verschillen, maar het principe blijft hetzelfde. Door de sterke inflatie zijn er de laatste maanden verschillende paritaire comités geïndexeerd geweest en we verwachten dat deze trend zich voortzet. Februari is traditioneel een maand met veel indexeringen.

De BBTK publiceert elke maand de indexcijfers op bbtk.org. Zo weet jij of jouw loon geïndexeerd wordt en wat dat betekent voor je portefeuille.

Aanvallen

De index wordt regelmatig ter discussie gesteld door werkgevers en sommige politici. Zeker nu de inflatie zo hoog is, duiken er weer verschillende aanvallen op de index op.

De BBTK is duidelijk: handen af van de index, op welke manier dan ook. De index is een belangrijke verwezenlijking van de vakbonden. Ze garandeert het behoud van onze koopkracht en de sociale vrede.

Omdat het belang van dit systeem nog maar eens te onderstrepen, hebben we een brochure gepubliceerd waarin je alle essentiële informatie kan vinden. Wil je de volledige brochure met cijfermateriaal en handige argumenten lezen? Check de brochure hier.

Misverstanden

Over de indexering bestaan heel wat onwaarheden die ondertussen door heel wat mensen overgenomen zijn. In onze brochure overlopen we er een aantal die we ook hier uit de doeken doen.

Misverstand 1
“Als we deze indexering niet aanpassen, dan swingen de loonkosten de pan uit. De bedrijven kunnen dat niet betalen! Zeker niet na deze crisis.”

De werkgeversorganisaties stellen graag dat “zij zullen opdraaien” voor de factuur. Het klopt dat wanneer de index stijgt, de loonkosten van de bedrijven stijgen. Maar aangezien de automatische indexering een aanpassing is aan de reële kosten van goederen en diensten gaat het niet om een loonsverhoging. Het zijn diezelfde bedrijven die de goederen en diensten produceren die duurder geworden zijn.

Bovendien kregen de bedrijven de laatste jaren verschillende cadeaus van onze regeringen die elk jaar opnieuw een flinke besparing op de lonen zijn. Denk maar aan de taxshift waarbij de werkgeversbijdrage op het brutoloon (het deel dat zij afdragen aan de sociale zekerheid) en het percentage van de vennootschapsbelasting werden verlaagd van 33 naar 25%. We horen de werkgevers altijd klagen wanneer er een indexering is, maar nooit als zij een – nochtans héél mooi – cadeau krijgen.

Coronaramp

Het klopt natuurlijk wel dat de coronacrisis voor sommige bedrijven en sectoren een ware ramp was. De sociale zekerheid heeft die bedrijven echter ook veel geholpen. Onder meer via de tijdelijke werkloosheid corona. Deze uitkering werd in het leven geroepen om de impact van de crisis op de werknemers en de bedrijven zo klein mogelijk te maken. Dat was een goede zaak: werknemers die door het virus thuis moesten blijven, hadden een uitkering om op terug te vallen. Voor de bedrijven was dit een flexibel én bovendien gratis instrument. Zij konden hun personeel in dienst houden zonder zelf het sociale passief te moeten dragen.

Het is ironisch genoeg net de sociale zekerheid die deze klappen heeft opgevangen, die steeds minder inkomsten krijgt door zaken zoals de taxshift.

Verlies koopkracht

Laten we trouwens niet vergeten dat de werknemers die recht hadden op de tijdelijke werkloosheid sowieso een deel van hun koopkracht verloren zijn aangezien de uitkering oorspronkelijk maar 65% van het gemiddeld loon (begrensd tot €2.897,58 per maand) bedroeg. Later werd ze dankzij de vakbonden opgetrokken tot 70%, maar dat betekent nog steeds een verlies.

We gaan niet beweren dat de afgelopen periode voor elk bedrijf rooskleurig was … Maar stellen dat enkel de bedrijven geleden hebben klopt evenmin. Sommigen presteerden zelfs beter dan ooit. De helft van de Belgische CEO’s kreeg in 2020 een bonus die hoger of gelijk was aan de bonus van 2019. Het aantal beursintroducties is met meer dan 50% gestegen ten opzichte van 2020. Volgens de Nationale Bank gaan ook de bedrijfswinsten in stijgende lijn, binnenkort zelfs tot nieuwe recordhoogtes. Het brutobedrijfsresultaat van de bedrijven zou in 2021 en 2022 moeten pieken.

Misverstand 2
“Als we de lonen indexeren, dan gaan de bedrijven gewoon meer geld voor hun producten en diensten vragen. De index is de oorzaak van de inflatie”.

Dat klopt niet omdat de lonen pas geïndexeerd worden nadat de prijzen gestegen zijn. De tijdstippen waarop de lonen geïndexeerd worden, verschillen van sector tot sector. Er is dus geen groot shockeffect, integendeel. Het is de slechte werking van de markt (denk maar aan energie) die de inflatie veroorzaakt.

Misverstand 3
“Als we de btw op de energieprijzen zouden verlagen naar 6%, dan zou er minder inflatie zijn en dus minder snel een indexering. Een btw-verlaging zou ons dus geld kosten.”

Het klopt dat de energieprijzen een grote impact hebben op de inflatie. Energie maakt ook deel uit van de gezondheidsindex (brandstof daarentegen niet). Maar de indexering alleen compenseert de explosieve prijsstijgingen die we vandaag zien niet.

De energierekening moet (net zoals alle andere facturen) wel vandaag betaald worden. Heel wat mensen dreigen in energiearmoede te verzeilen. Een btw-verlaging is een efficiënte maatregel die onmiddellijk effect zal hebben. Ten slotte zijn het vooral de lagere inkomens die voordeel halen uit een btw-verlaging aangezien zij in verhouding (niet in absolute cijfers) een groter deel van hun inkomen aan energie besteden.

Misverstand 4
“Allemaal goed en wel maar de automatische indexering is niet eerlijk omdat het om identieke percentages gaat, ongeacht de bedragen van de lonen. We zouden beter nettobedragen geven aan de mensen die dit het hardst nodig hebben.”

Om de boodschap van een indexsprong verteerbaarder te maken, pleiten sommigen voor alternatieve modellen zoals een ‘sociale index’ of het uitdelen van forfaitaire bedragen. Vergis je niet: dit zijn aanvallen op de indexering zelf. De automatische indexering is niet rechtvaardig of onrechtvaardig, maar neutraal. Ze waarborgt de koopkracht van iedereen: werknemers, mensen met een sociale uitkering, kleine of grote lonen.

Financiering sociale zekerheid

Het is geen manier om de rijkdom te herverdelen. Dat gebeurt via sociale bijdragen en via de fiscaliteit. Mensen met een groot loon krijgen inderdaad een grotere verhoging, maar in ruil daarvoor moeten zij meer bijdragen. De indexering van de lonen betekent dus ook een indexering van de socialezekerheidsbijdragen. De indexering zorgt dus ook voor een grotere financiering van de sociale zekerheid, wat voor iedereen positief is. Als de bron opdroogt wegens het uitblijven van indexeringen zullen ook de uitgaven (dus ook de uitkeringen) dalen.

De index is essentieel om onze koopkracht te bewaren. Wij zeggen neen tegen gelijk welke ingreep: geen indexsprong, manipulatie van het systeem, vertraging, forfaitarisering of andere formule. Lees onze brochure en kom er alles over te weten. Een gewaarschuwd persoon is er twee waard!