We zijn ondertussen met acht miljard op deze planeet. Acht miljard individuen, elk met een eigen achtergrond, ervaringen en hoop voor de toekomst. Een gezamenlijke toekomst. Samen vormen we een ‘wij’, onderling verbonden. Die ‘wij’ staat voor kolossale uitdagingen op sociaal en klimaatvlak.

Het beeld is mooi, maar de realiteit is niet altijd fraai. Niet iedereen komt gelijk aan de start, met gelijke kansen. De verschillen blijven groot. Toegang tot gezondheidszorg, waardig leven, degelijk werk, onderwijs … wordt voor een aanzienlijk stuk bepaald door woonplaats, etnische afkomst, sociale klasse, geslacht … De afstand is groot.

Werknemersrechten

Geen verrassing: de rechten van werknemers staan onder druk. Volgens het Internationaal Vakverbond (IVV) is het percentage landen dat werknemers en hun vakbondsvertegenwoordigers arresteert en gevangenzet gestegen van 25 procent in 2014 naar 46 procent in 2023. In 44 landen waren werknemers het slachtoffer van gewelddadige aanvallen en in acht landen zelfs van moord.

De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) wijst erop dat het wereldwijde fenomeen van ‘moderne slavernij’ de afgelopen jaren toenam. Specifieke groepen zijn bijzonder kwetsbaar: vrouwen, kinderen, migranten zonder papieren, vluchtelingen, enzovoort. Het gaat over dwangarbeid, schijnhuwelijken, commerciële seksuele uitbuiting en andere horrorverhalen.

Nog een cijfer: 12 procent van de mensen die dwangarbeid verrichten, zijn kinderen.

Digitale kloof

In een steeds meer verbonden wereld is toegang tot technologie cruciaal om actief deel te nemen aan de maatschappij en de economie en toegang willen krijgen tot informatie. Ook hier: ongelijkheid. Een derde van de wereldbevolking heeft geen toegang tot internet. Bovendien ontbreekt het velen aan technische vaardigheden. De digitale kloof treft jonge meisjes en vrouwen het hardst en op veel plaatsen zijn de schoolpoorten voor hen nog steeds gesloten.

In België verkeert bovendien één persoon op vijf in een situatie van armoede en/of sociale uitsluiting. 28 procent van de Belgen beschikt niet over de nodige kennis om het internet veilig te gebruiken en de digitale kloof is bijzonder groot bij mensen met een laag inkomen. Ondertussen is de toegang tot alledaagse diensten – of het nu gaat om administratieve, bank- of gezondheidsdiensten – ingewikkelder geworden…

Dit alles gebeurt tegen een achtergrond van werknemersrechten onder druk. België staat in de Global Rights Index van het IVV op de lijst van landen waar de rechten van werknemers ‘regelmatig geschonden’ worden. Aanvallen op het stakingsrecht en het recht op collectieve actie zijn daar het bewijs van.

Solidaire fiscaliteit

De strijd tegen klimaatverandering kan niet gewonnen worden zonder sociale rechtvaardigheid voor eenieder. We kunnen de wereld alleen redden als niemand achterblijft. Ongelijkheid bestrijden, zowel in de rest van de wereld als in België, is de allereerste prioriteit. Hiervoor wordt herverdeling van de rijkdom essentieel.

De klimaatuitdaging en de sociale crisis vragen om een paradigmaverschuiving in ons belastingsysteem. Op die manier komen er middelen vrij voor overheidsinvesteringen, vooral in openbaar vervoer, hernieuwbare energie, sociale bescherming, gezondheidszorg …

In België ligt een belastinghervorming op de regeringstafel. De eerste signalen laten uitschijnen dat die ontoereikend is. Het is nochtans hoog tijd om de druk op werknemers te verlichten, een einde te maken aan de buitensporige concentratie van rijkdom en een belasting op grote vermogens in te voeren.

Solidariteit, eerlijke belastingen, de strijd tegen ongelijkheid … Dit hangt allemaal onlosmakelijk aan elkaar vast, als een systeem van krachtige hefbomen om de wereld vorm te geven zoals wij die willen.