Bij de 1 mei-optochten kon je in verschillende steden in Vlaanderen een spandoek spotten met de slogan ‘Schaf de onderhoudsplicht af!’. Die plicht, waarbij kinderen financieel moeten bijspringen in de rusthuisfactuur van hun ouders, willen de senioren van ABVV weg. Want die is onrechtvaardig, verschilt per gemeente en zadelt ouderen met een schuldgevoel op.
De senioren van het Vlaams ABVV blikken terug op een strijdbare 1 mei. In verschillende steden over heel Vlaanderen kwamen ze op straat met hun slogan “Schaf de onderhoudsplicht af!”.
Onderhoudsplicht?
De onderhoudsplicht betekent dat kinderen financieel moeten bijspringen in de kosten van de rusthuisfactuur van hun ouders, wanneer die dat zelf niet kunnen betalen.
Wanneer een van je ouders naar een woonzorgcentrum gaat, maar niet voldoende centen heeft om de factuur te betalen, kan het OCMW tussenkomen in de kosten. Maar het OCMW kan die kosten op zijn beurt ook van jou terugvorderen omdat jij gebonden bent aan de wettelijke onderhoudsplicht.
Onrechtvaardig
De ABVV Senioren vinden dit zeer onrechtvaardig. “Deze onderhoudsplicht raakt financieel kwetsbare personen extra hard”, weet voorzitter Raymond Smeulders. “Alleen wie arme ouders heeft, betaalt. Wie rijke ouders heeft zal niet moeten bijspringen, en zal allicht ook nog eens een mooie erfenis ontvangen. De prijs van de maandelijkse bijpassing hangt ook samen met het aantal broers en zussen dat je hebt. Wie enig kind is, heeft niemand die mee kan helpen betalen.”
“De onderhoudsplicht raakt financieel kwetsbare personen extra hard.
— Raymond Smeulders
Alleen wie arme ouders heeft, betaalt.”
Opmerkelijk: of je al dan niet moet bijdragen, hangt af van de plaats waar je ouders wonen. Gemeenten kunnen immers kiezen om de onderhoudsplicht al dan niet toe te passen.
In negen op de tien Vlaamse gemeenten ben je als kind gebonden aan de onderhoudsplicht voor je ouders. Dat bleek in 2023 uit een rondvraag van VRT-programma Terzake bij alle 300 Vlaamse gemeenten. Amper in 28 gemeenten moet je als kind niet meebetalen. Het gaat onder andere om Gent, Oostende, Izegem, Tielt, Lokeren, Sint-Niklaas, Dendermonde, Turnhout, Herentals, Bree …
Ook binnen de gemeenten die de plicht handhaven, verschilt de toepassing. De mate waarin je als kind moet bijdragen verschilt van plaats tot plaats. Het Bijzonder Comité Sociale Dienst van het lokale OCMW dat doorgaans samengesteld is uit lokale politici, kan immers vrij bepalen in welke mate elk familielid moet bijdragen. Ze kunnen daarbij afwijken van de regels als je bijvoorbeeld een slechte relatie hebt met je ouders of kan aantonen dat je dit niet kan betalen. Dit vormt dus nog een bijkomende lokale ongelijkheid.
Schuldgevoel
Het gaat niet alleen om de kinderen die moeten opdraaien voor de kosten, maar ook om de ouderen zelf. Sommigen stellen de stap naar een woonzorgcentrum uit omdat ze hun kinderen niet willen belasten met een factuur. Anderen vrezen ruzie over de financiële bijdragen.
“Op het emotionele moment dat ouderen hun vertrouwde thuis moeten verlaten en hun zelfredzaamheid uit handen geven, mogen we ze niet nog eens opzadelen met een schuldgevoel ten opzichte van hun kinderen, én een bijkomende vernedering omdat ze ook financieel niet voor zichzelf kunnen instaan. Een ‘bedelaarsstatuut’ is geen statuut”, zegt Raymond Smeulders.
Sociale zekerheid
Op zich is het ook vreemd om vast te stellen dat fysieke of psychische problemen doorgaans onder de sociale zekerheid vallen, onze sociale verzekering bij tegenspoed waar we allen aan bijdragen, maar dus niet wanneer dergelijke problemen tot gevolg hebben dat ouderen niet meer alleen thuis kunnen wonen.
De ABVV-senioren willen dit veranderen. Zorg voor zorgbehoevende ouderen moet onder de collectieve solidariteit vallen, onder de sociale zekerheid. De onderhoudsplicht moet op de schop. Ze willen dit opvangen met een inkomensgerelateerde dagprijs en een maximumfactuur voor niet medische zorgkosten in het woonzorgcentrum. Zo komt er ruimte vrij voor echte emotionele en morele solidariteit tussen generaties. Maar natuurlijk moeten ook de pensioenen omhoog zodat alle ouderen een deftig inkomen hebben.
Doe mee
De campagne gaat nu verder richting de lokale verkiezingen. Nog voor 13 oktober wordt het thema extra in de verf gezet. Jij kan meedoen! Neem contact op met ABVV Senioren via info@abvvsenioren.be of tel. 02 289 01 91
“Ze willen dit opvangen met een inkomensgerelateerde dagprijs…” Als je in een rusthuis verblijft dan is het wel onredelijk dat de ene persoon volle pot moet betalen voor dezelfde zorg als de persoon die in de kamer ernaast ligt en veel minder moet bijdragen. Want het gaat hier ten slotte over bewoners afkomstig van de ‘armere middenklassen’, niet over de rijke hogere klasse… Die zullen wel zorgen dat ze in een exclusief verzorgingstehuis kunnen verblijven.