Vrouwen zijn hoofdrolspelers in de sociale strijd van gisteren, vandaag en morgen. De Nieuwe Werker wil hen eer bewijzen en stelt elke maand een ABVV-militante aan de lezers voor. Vandaag aan de beurt: Monique Verbeeck, ervaringsdeskundige bij de BTB.
Monique Verbeeck is vandaag met pensioen. Nog maar sinds heel kort. Toen we haar eind februari ontmoetten, was ze haar afscheidsspeech aan het voorbereiden. Dat afscheid was gepland op één maart. Monique verlaat de BTB om te genieten van welverdiende rust. Bij de transportcentrale speelde ze een essentiële rol, voor een zeer specifieke groep van werknemers. Sinds 2014 was ze secretaris voor de Antwerpse havenarbeiders, de dokwerkers. Ze was de eerste vrouw in deze rol.
Lange carrière
Monique is groot, vriendelijk en gastvrij. Haar kantoor in Antwerpen puilt uit van herinneringen, affiches en documenten die haar lange carrière bij de BTB weergeven. Op verschillende plaatsen valt onze blik op een afbeelding of beeldje van de Buildrager (een oud synoniem voor dokwerker), die zo representatief is voor de activiteit van de centrale in de haven. De dokwerker die Monique zo goed kent.
“Bij mij thuis maakte je je school af, schreef je je in bij de vakbond en werd je lid van de partij.”
Monique zette haar eerste stappen bij de BTB bijna meteen na school. Ze zegt zelf dat ze geen zogenaamde ‘hogere studies’ gedaan heeft. “Bij mij thuis maakte je je school af, schreef je je in bij de vakbond en werd je lid van de partij. In die tijd was dat nog de BSP, de unitaire Belgische Socialistische Partij. Ik ben sinds 1974 lid van de vakbond. Na school heb ik een jaar gewerkt als administratief bediende bij een weekblad, maar dat werd niks. Ik heb ontslag genomen omdat er … gigantische spinnen in de kelder van mijn werkplek zaten! Ik heb nog weken gedaan alsof ik ging werken, ik vertrok zelfs met mijn boterhammen … Ik ben daar natuurlijk voor gesanctioneerd door de RVA.”
En dus ging Monique op zoek naar ander werk. Midden jaren ’70 was er al sprake van crisis. Monique werd niet overstelpt met jobaanbiedingen. “Ik heb drie aanbiedingen gekregen. Eén in een havenbedrijf, één in de diamantsector en een derde bij de BTB. Het was een gemakkelijke keuze. Van thuis uit waren wij socialisten. We gingen elk jaar naar de 1 mei-stoet. En mijn moeder zei me dat kiezen voor de BTB gelijk stond aan kiezen voor zekerheid.”
Zo vervoegt Monique de BTB op 2 mei 1975.
Ze begint als telefoniste in een ‘ouderwetse’ centrale en is erg onder de indruk van de structuur. “Ik was heel beleefd, er werd zelfs een beetje met mij gelachen. Ik zei altijd ‘Meneer’, ‘Mevrouw’. Ik vond het moeilijk om mijn oversten, zoals mijn voorzitter, bij hun voornaam te noemen.”
Ander soort druk
In 1984 gaat Monique aan de slag bij het secretariaat van de havenarbeiders. “Dat was erg gevarieerd. We stonden de havenarbeiders bij met hun pensioenen, belastingformulieren en andere administratie. En dat moest allemaal handmatig gebeuren. In die tijd was er ook een bepaalde werkdruk, maar anders dan nu. Je moest de dingen altijd goed doen, maar een dwang van buitenaf om snel te werken, die was er toen niet. Vandaag voelen we die wel, via de sociale media, het e-mailverkeer … Wij werkten met fotokopieën om informatie uit Brussel te delen.”
“Ik zeg: chapeau voor onze generatie!”
“Toen we met e-mail zijn beginnen werken, dachten we trouwens dat dat ons jobs ging kosten. Maar dat is niet het geval gebleken, integendeel. Er was steeds meer werk. Ik vind dat mijn generatie zich best goed heeft aangepast aan al die veranderingen. Ik ben begonnen met een typmachine, daarna grote computers … Vervolgens kwamen de e-mails, sociale media. We moesten alles leren. Ik zeg: chapeau voor onze generatie!”
Eerste stappen vooruit voor vrouwen
In de loop der jaren ontwikkelt de carrière van Monique Verbeeck zich verder. In 2005 wordt ze rechtstreeks medewerkster van Marc Loridan, toen nationaal secretaris en secretaris voor de haven van Antwerpen. In 2014 wordt ze zelf secretaris van de haven. “De eerste vrouw in die functie”, vult ze zelf aan.
Monique neemt ook mandaten op bij de ETF en ITF, waarbij ze vrouwen die in havens werken internationaal vertegenwoordigt. Een belangrijk thema in haar carrière. “In 2000 werkten er drie vrouwelijke arbeiders in de Belgische havens. Nu zijn het er ongeveer 600. Die jobs zijn veranderd en trekken meer vrouwen aan.”
Hoewel de dingen evolueren, blijft de sector toch erg mannelijk. Ook bij de vakbond. “In het begin was ik de enige vrouw in de havenafdeling. Ja, er waren opmerkingen, weerstand, vooral van onze leden. Een arbeider die ik erg goed ken zei me: ‘den dok’ gaat naar de kl*ten, omdat er steeds meer vrouwen werden aangeworven. Een paar jaar later kwam hij echter naar mijn kantoor. Hij vroeg om hulp voor zijn dochter die in de haven wilde gaan werken. Ik heb hem gezegd: tiens, ben je van gedachten veranderd? Later heb ik in de haven een foto genomen van die arbeider met zijn zoon en dochter. Ze waren alle drie aanwezig tijdens een staking.“
Respect en rechtvaardigheid
Monique breekt een lans voor de rechten van vrouwelijke havenarbeiders. “Ik heb aan veel campagnes over dit onderwerp meegewerkt. Over respect tussen mannen en vrouwen, respect voor alle minderheden. Campagnes tegen geweld heb ik altijd gesteund, net zoals die voor vrouwenrechten, voor gelijkheid … Ik heb ook meegewerkt aan anonieme enquêtes onder vrouwelijke werknemers. Uit de antwoorden bleek dat er nog steeds problemen zijn in de havens. Intimidatie, ongepaste opmerkingen … Ook op internationaal niveau blijft de situatie voor vrouwen zorgwekkend. Er is nog werk aan de winkel. Respect en gelijkwaardigheid zijn voor mij trouwens heel belangrijke woorden.”
“Ik heb nog een tijd gekend waarin er voor vrouwen zelfs geen aangepaste sanitaire voorzieningen waren, noch werkkledij.”
Toch is er vooruitgang merkbaar. “Ik heb nog een tijd gekend waarin er voor vrouwen zelfs geen aangepaste sanitaire voorzieningen waren, noch werkkledij. Ik heb de invoering van de eerste werkbroeken en de eerste veiligheidsschoenen voor vrouwen meegemaakt. Voordien kregen ze gewoon mannenkledij, die veel te groot was … Maar naast de praktische kant van de zaak, zien we ook vooruitgang in termen van respect, en dat is vooral te danken aan de jonge generatie.”.
Monique Verbeeck heeft een duidelijke boodschap, die ze bij vrouwen, beleidsmakers en actoren in het veld wil verspreiden. “Aan een startende vrouw zou ik zeggen: blijf jezelf, doe je werk en laat je niet intimideren. Verdien het respect van je collega’s. Ik ben zelf nooit havenarbeider geweest, maar dankzij mijn ervaring en nauw contact met de arbeiders begrijp ik wat er in de sector gebeurt. Ik heb veel gezien en geleerd. Ik verdedig en promoot het principe van meer vrouwen in de havens. En daar moet je ook effectief naar handelen. Want iedereen kan principeverklaringen ondertekenen, maar die moeten vervolgens in de praktijk omgezet worden. Iedereen is altijd voorstander van ‘meer vrouwelijke tewerkstelling’, maar als jaren later wordt gevraagd hoeveel vrouwen er daadwerkelijk in de havens zijn bijgekomen, zien we soms maar weinig resultaat. En het is net het resultaat dat telt.”
“Dichtbij de basis”
In het kader van deze reeks over vrouwelijke syndicalisten stellen we steeds dezelfde vraag: ‘hoe zou je jezelf in een paar woorden omschrijven?’. Monique antwoordt hierop onmiddellijk: “Dicht bij de basis”. Ze citeert een andere Kameraad, wijlen Marc Goblet, met wie ze overigens haar geboortedatum deelt. “Hij zei altijd: ik blijf een syndicalist, dicht bij de basis. Ik herken dat. Iedereen, eender wie, kon altijd een beroep doen op mij. Toen ik verder evolueerde binnen mijn functie, was ik bang om dat contact met de achterban te verliezen. Ik moest immers meer beginnen vergaderen, verslagen schrijven… . Ik heb mijn deur toen letterlijk en figuurlijk open laten staan. Ik ben graag dicht bij de mensen. Ik heb veel collega’s met pensioen zien gaan, sommigen zijn overleden, en we hebben ook havenarbeiders verloren aan ongevallen of ziekte. Ik heb daar altijd veel empathie voor. Ik bleef steeds in contact met de familie en de nabestaanden.”
“Er volledig voor gaan”
Monique is ontroerd wanneer ze over haar uitgebreide carrière vertelt. “Mijn parcours, dat is een lange weg geweest met pieken en dalen. Met pensioen gaan zal niet gemakkelijk zijn. Het is moeilijk om de banden met de vakbond door te knippen. Vakbondsman of -vrouw ben je voor het leven. Ik blijf verbonden met de haven en haar arbeiders. En met mijn collega’s, natuurlijk.”
Haar pensioen kan Monique wel weghalen uit het hart van de haven, maar het haalt de haven niet uit het hart van Monique. De beeldspraak bevalt haar.
“Mijn laatste vergaderingen, dat wordt lastig. Naarmate de tijd vorderde raakte ik nog meer bij het werk betrokken. Toen ik de kans kreeg om vooruit te komen, vond ik dat ik aan mezelf moest denken en de uitdaging moest aannemen. Wanneer je iets aangeboden wordt, moet je er volledig voor gaan. Toen ik de internationale ITF-vergaderingen in Londen bijwoonde, luisterde ik naar elk woord. Ik ging daar niet naartoe als toerist. Je moet dit werk goed doen, anders ben je geen waardige vertegenwoordiger. De BTB is altijd een drijvende kracht geweest bij onderhandelingen, omdat we de grootste vakbond zijn in de havens. Daar ben ik trots op. Ik denk dat ons werk de haven opnieuw internationaal op de kaart heeft gezet.”
Op 1 maart heeft Monique dan toch de deur van haar kantoor achter zich gesloten, ongetwijfeld met enige pijn in het hart. Maar, zo preciseerde ze, “ik ga anderhalve dag per week mijn collega’s komen ondersteunen.” Monique blijft ter beschikking van de werknemers v/m van de havens, in België en daarbuiten. Want syndicalist, dat ben je voor het leven.
Bedankt voor alle zorgen Monique! Geniet ervan je hebt het dubbel en dik verdiend
Beste Monique. Bij deze wens ik je zeer veel goede en gezonde jaren toe. Je bent nu een van ons en zal dat altijd blijven en uw dokker blijven u volgen dat is zeker .Je zie je het nog niet maar je bent nu bij de 3 leeftijd..Ik heb je weten komen en nu zie ik je gaan dat doet toch iets . maar nu kan je genieten en niets moet alles mag
Monique bedankt voor alles wat je hebt gedaan voor mij
Ge had altijd een luisterend oor voor mij
Soms waren ee misverstanden tussen ons maar dat waren we rap vergeten
NOGMAALS BEDANKT VOOR ALLES MONIQUE
Mooi waarheidstrouw artikel
Zij was en is nog steeds een anker voor velen
Een boegbeeld dat moeilijk te evenaren valt.
Een inspiratiebron voor de jeugd
Kortom : socialist tot in de …… ????
Monique, wat jij hebt gepresteerd al die jaren, kan bijlange niet iedereen… Chapeau voor een geweldig mens, je opvolg(st)er gaat het zeer moeilijk hebben, vrees ik…. Van ganser harte bedankt voor al hetgeen je voor ons hebt gedaan, veel geluk met je nieuwe levensdeel, geniet ervan
Inderdaad voor het leven ook al is het niet altijd gemakkelijk en in sommige sectoren is er weinig vooruitgang geboekt, ook het verdedigen van je sociale rechten of die van anderen wordt niet in dank afgenomen
De sociale afbraak was de laatste twintig jaaro ongelofelijk hoog
Ik ben lid van mijn 16 jaar en ben het op mijn 73 ste nog altijd en waar ik kan geef ik jonge mensen nog raad vooral de raad om lid te worden
Mijn syndicaal dossier papierfabrieken van Langerbrugge na mijn ontslag eind ‘98 ligt bij het AMSAB met dank aan Rik De Coninck.
Eens syndicalist voor het leven syndicalist.
Maar geniet ook van je pensioen Monique