Onlangs publiceerde het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) zijn zesde syntheserapport, een samenvatting van alle rapporten van 2018 tot 2023. Conclusie: het is nú of nooit voor de duizenden jaren die komen.

Het Intergovernmental Panel on Climate Change

Het IPCC doet zelf geen onderzoek, maar bundelt de meest actuele wetenschappelijke inzichten rondom klimaatverandering voor beleidsmakers. De organisatie is in 1988 opgericht door het United Nations Environmental Program (UNEP, de VN-organisatie voor milieubeleid) en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), en telt 195 landen die lid zijn van de VN of de WMO.

Zolang de politiek haar verantwoordelijkheid niet opneemt en met concrete en snelle oplossingen afkomt, blijft de Klimaatcoalitie de Klimaatmars organiseren

Klimaatcoalitie

Als reactie op het IPCC-rapport, roept de Klimaatcoalitie, waarvan het ABVV lid is, op tot een algemene mobilisatie: “Zolang de politiek haar verantwoordelijkheid niet opneemt en met concrete en snelle oplossingen afkomt, blijft de Klimaatcoalitie de Klimaatmars organiseren (3/12/2023). Zolang we op weg zijn naar een rampscenario zullen we blijven marcheren, want elke tiende graad telt.”

‘Rapidly closing window of opportunity’

Ook dit rapport hamert erop dat het de hoogste tijd is voor actie: “De klimaatverandering is een bedreiging voor het menselijke welzijn en de staat van onze planeet. De kans om een leefbare en duurzame toekomst voor iedereen te verzekeren, neemt zienderogen af (‘There is a rapidly closing window of opportunity’).”

De klimaatverandering is een bedreiging voor het menselijke welzijn en de staat van onze planeet. De kans om een leefbare en duurzame toekomst voor iedereen te verzekeren, neemt zienderogen af.

Hoog tijd dus om in actie te schieten. Vandaag, en niet morgen. De klimaatcrisis is reeds volop bezig, de mens is er de oorzaak van. De zware gevolgen van onze (in)acties nu, zullen het leven voor de toekomstige generaties op onze planeet een pak moeilijker maken: “De keuzes die we maken en acties die we de komende tien jaar ondernemen, zullen gevolgen hebben die duizenden jaren blijven duren.”

Ongelijke overconsumptie

Ook op gebied van wat je zelf kan doen om zo weinig mogelijk bij te dragen aan de klimaatverandering, is het rapport helder: “Veranderingen in de voedselsector, energie, transport, industrie, bouwsector en het landgebruik kunnen de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Tegelijkertijd kunnen ze mensen helpen om een koolstofarme levenswijze aan te nemen, wat ook ten goede zal komen van hun gezondheid en welzijn. Een beter inzicht in de gevolgen van overconsumptie kan mensen toelaten om beter geïnformeerde keuzes te maken.”

Een beter inzicht in de gevolgen van overconsumptie kan mensen toelaten om beter geïnformeerde keuzes te maken.

Persbericht, IPCC

Weer een crisis die de zwaksten het hardste treft

De klimaatcrisis is ook een crisis die de toenemende ongelijkheden op onze planeet blootlegt. De grootste vervuilers zijn het beste in staat om zich aan te passen. Degenen die het meeste lijden, dragen zelf niet – of nauwelijks – bij aan de klimaatverandering. De meest kwetsbaren worden het hardst getroffen, zowel bij ons als wereldwijd.

“Klimaatrechtvaardigheid is van essentieel belang, aangezien diegenen die het minste hebben bijgedragen aan de klimaatverandering onevenredig hard getroffen worden,” zegt Aditi Mukherji, een van de 93 auteurs van dit samenvattende rapport.

De vakbond: klaar voor het klimaat

Om het op syndicale wijze te zeggen: een solidaire samenleving waarin gedeeld en herverdeeld wordt, is dus goed voor het klimaat, de planeet, de maatschappij, en iedereen van ons – of, om preciezer te zijn: 99% van ons.

Van ‘There are no jobs on a dead planet’ gingen we naar ‘A Just Transition for Climate Ambition’. Er is een rechtvaardige systeemverandering (‘Just transition’) nodig die ook rekening houdt met de sociale dimensies. ‘De vervuiler betaalt’ is niets meer dan een asociale vrijbrief voor kapitaalkrachtigen.

“Het (neo)kapitalistisch systeem is verantwoordelijk voor deze opwarming en moet in vraag worden gesteld. Hetzelfde systeem is verantwoordelijk voor de toenemende ongelijkheid in de wereld, tussen landen, maar ook tussen burgers binnen die landen. Het is een systeem van roofbouw op onze planeet en de werknemers”, schreven we reeds in 2020. “Vakbonden moeten hun rol spelen om ervoor te zorgen dat de nieuwe economie groen en duurzaam wordt en dat waardig werk en een solide sociale bescherming gegarandeerd zijn.”  

‘De vervuiler betaalt’ is niets meer dan een asociale vrijbrief voor kapitaalkrachtigen.

Het ABVV pleit al veel langer voor een rechtvaardige transitie om de klimaatdoelstellingen te halen. Zoals het in een boek van denktank Minerva uit 2019 werd gesteld: “In het verleden hebben we bewezen dat de wereld maakbaar is. Het is dan ook hoog tijd om de klimaatdroom te schetsen in plaats van enkel de klimaatnachtmerrie.  Dat geloof (in een betere toekomst) kan meer mensen in beweging krijgen dan enkel de klimaatnachtmerrie alleen. En dat is dan weer absoluut noodzakelijk om de macht van de gevestigde belangen te bekampen.”

De rechtvaardige transitie stelt zich de vraag wat de maatregelen die moeten genomen worden, zullen betekenen voor zij die uit de boot dreigen te vallen, in de eerste plaats voor de werknemers. Er is hoop, en werk aan de winkel. Veel werk, in al zijn vormen. Het goede nieuws? Het zijn allemaal contracten van onbepaalde duur…