“De beste tips om energie te besparen.” “Vijf weetjes om je energiefactuur te verlagen.” “De verwarming een paar graden lager zetten en korter douchen.” Ongetwijfeld handige tips voor portefeuille en milieu, maar vandaag zijn we het stadium van de slimme spaarzaamheid voorbij.

Zo goed als iedereen beperkt zijn energieverbruik nu al tot een minimum. In veel gezinnen zijn bijkomende besparingsinspanningen gewoon niet meer mogelijk zonder de gezondheid in gevaar te brengen.

Vandaag hebben we structurele en onmiddellijke maatregelen nodig. De liberalisering van de energiemarkt is uitgelopen op een totale mislukking. De overheid moet weer meer controle krijgen over de energiesector. Een prijsblokkering voor energie dringt zich op. Dit moet gebeuren op een aanvaardbaar niveau, uiteraard niet op het prijsniveau van vandaag.

Meer loon, minder factuur

De energiesituatie is niet langer een kwestie van een vage bezorgdheid. De (voorschot)facturen komen keihard binnen. De voorspellingen voor komende winter veroorzaken paniek onder de bevolking. De angst is reëel.

“We vrezen niet langer het einde van de maand, maar het einde van de week”, horen we tegenwoordig. Het armoederisico zou zich kunnen uitbreiden tot 40 procent van de bevolking. Vier Belgen op tien die riskeren in armoede terecht te komen. We kaarten dit nu al maanden aan. Werknemers houden het niet meer vol. Een pak “werkende armen” balanceert op de rand van de afgrond.

Bovenal moet de automatische indexering van lonen en uitkeringen vandaag worden veiliggesteld. Het is een eerste buffer tegen armoede. Het sociale energietarief, dat elk jaar duizenden euro verschil maakt op de factuur, moet worden uitgebreid zodat meer mensen er recht op hebben.

Maar ook, en daar hameren we nu al twee jaar op, de lonen moeten omhoog. Dit is heus geen wensdroom. Dit is allemaal betaalbaar op voorwaarde dat we het geld gaan zoeken op plaatsen waar dat vandaag als manna uit de hemel lijkt te vallen. Door de overwinsten van bijvoorbeeld energiebedrijven te belasten kunnen miljarden terugvloeien naar de staatskas om vervolgens voor de gezinnen het leven weer draaglijk te maken.

Wereldvreemd

De boodschap van sommige politici, hier en elders, zou ons doen schaterlachen als die niet zo triest was. De Franse president Emmanuel Macron kondigde het “einde van een zekere overvloed” aan. Premier De Croo stelde “vijf tot tien moeilijke winters” in het vooruitzicht.

Een mens stelt zich de vraag of onze beleidsmakers net uit een winterslaap ontwaken. De ‘maatregeltjes’ van het laatste Overlegcomité tussen de verschillende regeringen van ons land deden de wenkbrauwen fronsen. Deze crisis is immers niet gisteren plots opgedoken.

Wij trokken al vaak aan de alarmbel over de afkalvende koopkracht van de gezinnen, zeker tijdens de coronacrisis. We worden al vijftien jaar om de oren geslagen met een crisis hier en besparingen daar. Wie dan doet alsof een doorsnee burger nog in een “zekere overvloed” leeft, getuigt van een tikkeltje wereldvreemdheid.

Wat wel reëel is, is het groeiende wantrouwen en de toenemende onvrede onder de bevolking ten opzichte van de politiek.

Als onze beleidsmakers deze onvrede niet serieus nemen, bereiden ze de weg voor populisten en extreme politieke figuren. De kans dat de bevolking in opstand komt wordt ook immer groter. Onze laatste betoging, op 20 juni, bracht 80.000 mensen op de been, allen bezorgd over hun koopkracht en die van collega’s, vrienden en familieleden.

De situatie is er sindsdien enkel op verslechterd. Dag na dag zien we de prijzen stijgen, niet alleen voor energie, maar ook voor voeding en andere basisproducten. Er wordt weer volop gesproken over tijdelijke werkloosheid zoals tijdens de coronaperiode. Veel gezinnen wachten bang af wat de gasfactuur de komende maanden nog zal brengen.

Vandaag is het tijd voor antwoorden. Concrete antwoorden om deze explosieve situatie beheersbaar te houden. We roepen op tot dringende actie, voor koopkracht en voor de mogelijkheid om waardig te leven.

Daarom gaan wij op 21 september opnieuw de straat op. Afspraak om 10 uur op het Brusselse Muntplein. Van daaruit vertrekt een betoging naar het hoofdkwartier van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). We voeren de druk verder op met een interprofessionele staking op 9 november.