“De democratie zou aan de zwakste dezelfde kansen moeten bieden als aan de sterkste,” schreef Mahatma Gandhi in 1953. “Zou moeten”, want destijds kregen sommigen net als nu meer kansen dan anderen.

We merkten dat de laatste weken in het bijzonder in de onderhandelingen voor een interprofessioneel akkoord. Sommigen krijgen kruimels toegegooid, anderen strijken fortuinen op. Aandeelhouders lijken de realiteit van de werknemers niet te kennen en die wereldvreemdheid wordt steeds groter. Minder en minder staan zij open voor de eisen van de vakbonden, van de werknemers, van de samenleving in het algemeen. Zo raakt het democratisch debat in het slop.

Vandaag meer dan ooit moeten we teruggrijpen naar solidaire en progressieve waarden. De democratie verdedigen betekent het respecteren van vrije meningsuiting en dus ook het vrij kunnen uitvoeren van syndicale rechten. Dat betekent ook opkomen voor wie zelf geen stem heeft of geen vuist kan maken. Dat betekent ook  sociale verworvenheden verdedigen en zorgen voor meer sociale rechten. Het betekent ook haatpraat bestrijden, opkomen tegen racisme en alle andere vormen van discriminatie en altijd onze idealen van gelijkheid en sociale rechtvaardigheid uitdragen.

Extreemrechts bestrijden

Op 1 mei brachten we de strijd tegen het extreemrechts gedachtegoed  in herinnering. Die strijd blijft voor het ABVV een van onze prioriteiten. Wereldwijd, in Europa, en ook bij ons creëren xenofobe en haatdragende groeperingen een gevoel van angst, maken ze burgers wantrouwig  ten opzichte van de politieke wereld en misbruiken ze reële situaties zoals toenemende armoede om hun ideeën te verspreiden. Dat gedachtegoed moeten we blijven bestrijden door ongelijkheid te verminderen, door onze  krachten te bundelen en door voortdurend het discours van extreemrechts te ontkrachten en te ontmaskeren.

Vakbonden zijn de bewakers van de democratie

In Luik probeerde de racistische groepering Nation/Nationale Beweging op 1 mei ons Feest van de Arbeid op de Place Saint-Lambert te recupereren. Er was een betoging aangekondigd, die gelukkig door de lokale overheid werd verboden. Maar terzelfdertijd werd een antifascistische betoging verboden. Het is onbegrijpelijk dat initiatieven met zo’n verschillende doelstellingen en waarden op eenzelfde manier worden behandeld.

Vakbondsactie als democratisch instrument

Vakbonden, hoofdrolspelers in de sociale strijd, zijn de bewakers van democratie en de verdedigers van alle werknemers en van wie van een uitkering moet leven. Sinds 100 jaar vormt het stakingsrecht in België geen misdrijf meer. Nochtans werden kameraden in Antwerpen en Luik veroordeeld voor de uitoefening van dit recht. Die veroordelingen tonen nogmaals aan dat sommigen de eisen van de werknemers willen doen verstommen en sociale vooruitgang willen afremmen.

De laatste weken gaven de werkgevers tijdens de onderhandelingen over het interprofessioneel akkoord blijk van arrogantie en misprijzen. Zonder schaamte. Hierin worden ze gesteund door de liberalen in de regering. De laatste ‘bemiddelingsvoorstellen’ van de regering en de daaruit voortvloeiende genoegzaamheid van de werkgeversorganisaties maken de sociale dialoog bijzonder moeilijk en bedreigen de sociale vrede. Als er geen ruimte komt voor echte sociale onderhandelingen rond koopkracht, minimumlonen en eindeloopbaanmaatregelen, dan staat de werkgevers en de politieke wereld een krachtig antwoord te wachten.

Democratie is kwetsbaar, de uitvoering van fundamentele rechten is nooit voor altijd verworven. De ‘wereld na corona’ wordt vandaag opgebouwd. Wij mogen dit verlies van individuele en collectieve vrijheid niet laten passeren. We moeten alert en waakzaam blijven dat we nooit aan de geruisloze uitholling van de democratie wennen. Ongeacht de vorm, ongeacht het excuus.