Het aantal Vlaamse werknemers met burn-outsymptomen gaat de laatste jaren in stijgende lijn, zo blijkt uit een nieuw rapport van de Stichting Innovatie en Arbeid.

// een bijdrage van Vlaams ABVV

Het gaat over een groep mensen die kampt met problematische psychische vermoeidheid waardoor ze abnormaal lang moeten recupereren van een werkdag. Ze nemen mentaal afstand van hun werk en kunnen niet meer naar behoren functioneren op de werkplek en in hun vrije tijd.

In 2004 kampte één Vlaamse werknemer op tien met zulke burn-outsymptomen, in 2019 gaat het al om 13,6 procent van de Vlaamse werknemers. Dit komt overeen met ongeveer 320.000 Vlaamse werknemers die dreigen uit te vallen door een burn-out.

Scholingsgraad en gezinssituatie maken geen verschil, geslacht en leeftijd wel

Of de werknemer nu alleenstaande is of gelukkig getrouwd met drie kinderen: er is geen verband tussen de gezinssituatie en het risico op burn-out. Dit in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd. De scholingsgraad , deeltijds of voltijds werken spelen eveneens geen rol.

Wat wel een rol speelt zijn geslacht en leeftijd. Vrouwen lopen veel meer risico op een burn-out dan mannen. Traditioneel is er een toename van het risico op burn-out met de leeftijd, maar de verschillen nemen af. Vanaf de leeftijd van 30 jaar kampt één werknemer op zeven met burn-outsymptomen. Enkel de jongste werknemers lopen minder risico. Voorkomen van burn-out wordt daarmee een aandachtspunt voor alle leeftijdsgroepen.

Verschil tussen ondernemingen, sectoren en beroep

In middelgrote kmo’s (tussen de 50 en de 100 werknemers) komt burn-out met 15 procent het vaakst voor. In kleine ondernemingen met minder dan tien werknemers is het aandeel dan weer het laagst. Ook de verschillen tussen de sectoren zijn groot. Terwijl het onderwijs het slechtste scoort met bijna 1 op 5 personeelsleden dat kampt met burn-outsymptomen, gaat het in de textiel- en confectiesector om 8,6 procent. Dit is nog niet eens de helft.

De toename van het aandeel werknemers met burn-outsymptomen situeert zich bij de geschoolde arbeiders en de uitvoerende bedienden. Maar vooral het zorg- en onderwijspersoneel loopt het meeste risico op het krijgen van een burn-out. De coronacrisis is hier dan nog niet meegenomen.

Hoge werkdruk en emotionele belasting als belangrijkste oorzaken

De arbeidssituatie blijkt een bepalende factor. Hoge werkdruk en/of emotionele belasting zijn dé belangrijkste voorspeller, gevolgd door de relatie met de directe leiding bij werknemers. Werkdruk verhoogt aanzienlijk het risico op burn-out. Ruim een derde van de Vlaamse werknemers werkt onder hoge werkdruk. De kans op het krijgen van een burn-out ligt voor deze werknemers meer dan zes keer zo hoog.

Ook emotionele belasting is een risicofactor. Een kwart van de werknemers werkt in een arbeidssituatie die emotioneel belastend is. Zij hebben bijna drie keer zoveel kans op het krijgen van een burn-out.

Tot slot wordt 14,4 procent van de werknemers onvoldoende ondersteund door de directe leiding. Het risico op een burn-out ligt voor deze werknemers meer dan dubbel zo hoog als voor werknemers die wel voldoende ondersteuning krijgen van hun direct leidinggevende.

Nood aan andere bedrijfscultuur

Dat zo’n grote groep dreigt uit te vallen is zorgwekkend. Voor het welzijn van die werknemers maar ook voor ondernemingen. Iedereen heeft baat bij meer werkbare jobs. Het voordeel van de arbeidsmarktkrapte, is dat ook werkgevers nu het probleem van uitval veel harder voelen.

De nood aan een andere bedrijfscultuur is hoog. Een collectief preventiebeleid op de werkvloer is een eerste stap om te werken rond werkstress en zo langdurige uitval door burn-out tegen te houden.

Daarnaast kunnen ook andere pistes bewandeld worden. In het recente werkgelegenheidsakkoord doen sociale partners een aantal voorstellen. Het gaat onder andere om een fonds voor gericht ingrijpen in sectoren en om een premie voor wie wil overstappen naar een lichtere job.