De socialistische vakbond voert de druk op in de herfst om eindelijk échte loonsverhogingen af te dwingen. De eerste stap wordt een militantenconcentratie op 21 september in Brussel.

Het ABVV mobiliseert ondertussen al twee jaar lang voor een deblokkering van de lonen. Doorn in het oog? De loonnormwet – of de wet van ’96 – die de vakbonden verhindert te onderhandelen over loonsverhogingen in sectoren en bedrijven waar daar wel degelijk ruimte voor is.

Recordwinsten

Daarnaast hekelt het ABVV de houding van werkgevers, die er alles aan doen opdat de werknemers zo weinig mogelijk krijgen. “De Nationale Bank wist onlangs nog te vertellen dat de Belgische bedrijven recordwinsten boeken,” zo stelt Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV. “Dan is deze houding van werkgevers absoluut niet ernstig. In sommige sectoren en bedrijven is wel degelijk ruimte om de loonvoorwaarden te verbeteren. Des te meer wanneer je weet dat de subsidies aan bedrijven in ons land bijzonder hoog liggen.”

De herfst komt eraan en veel gezinnen maken zich nu al grote zorgen voor het moment waarop ze de verwarming thuis weer moeten aanzetten. De energiekosten swingen de pan uit en voor veel werknemers – die hun auto nodig hebben om op het werk te geraken – neemt ook de brandstofprijs een flinke hap uit het maandelijkse budget. De kinderen gaan vanaf september terug naar school en ook daar komen heel wat extra kosten bij kijken.

Welvaartsenveloppe

Vakbonden en werkgevers zouden vóór 15 september 2022 een akkoord moeten vinden over de verdeling van de welvaartsenveloppe. Dit is het budget waarmee de sociale uitkeringen omhoog kunnen zodat ze niet achterblijven bij de evolutie van de lonen.

“De werkgevers willen de discussie over de welvaartsenveloppe koppelen aan die over het interprofessioneel akkoord (IPA)”, zegt Miranda Ulens. “Het lijkt alsof ze hiermee willen zeggen dat we maar niet te veel moeten eisen op vlak van de lonen als we vooruitgang willen boeken in de sociale uitkeringen.”

De vakbonden willen deze twee dossiers absoluut afzonderlijk behandelen. In 2020 wisten ze op die manier een budget van 700 miljoen voor sociale uitkeringen te verkrijgen. Dit jaar ziet het er niet naar uit dat een akkoord vóór 15 september mogelijk is. Dat betekent dat vakbonden en werkgevers onmiddellijk in de IPA-fase terechtkomen.

Nul % is onaanvaardbaar

Dan rest nog het probleem van de flinterdunne loonmarge. Het ABVV maakte de berekeningen op basis van de huidige loonnormwet, de fameuze wet van ’96 die in 2017 nog werd verstrengd door de regering-Michel. Volgens die berekeningen zou de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) een maximaal toegestane loonmarge van 0% voorstellen voor 2023-2024.

“Dit betekent dat er de komende twee jaar geen enkele bruto loonsverhoging mogelijk is voor de vier miljoen werknemers op wie het interprofessioneel akkoord van toepassing is. Nul procent is voor ons gewoon geen optie”, aldus Miranda Ulens.

Onder druk van werknemers en de vakbonden is de afgelopen maanden al vooruitgang geboekt in enkele koopkrachtdossiers.

• op 1 april 2022 ging het minimumloon met 81 euro per maand omhoog;
• de btw op gas en elektriciteit ging omlaag van 21% naar 6%;
• het minimumpensioen gaat eindelijk naar 1.500 euro netto per maand.

Al blijft het gebrek aan onderhandelingsvrijheid voor de vakbonden een doorn in het oog. “De vakbondsvrijheid om te onderhandelen over echte, bruto loonsverhogingen is één van de pijlers van ons economisch systeem”, zegt Miranda Ulens. “En net die vrijheid wordt door de loonnormwet beknot. Tegelijkertijd durven sommigen het zelfs aan om de automatische indexering van lonen en uitkeringen in vraag te stellen.”

Meer dan alleen loon

De vakbonden eisen structurele oplossingen, geen cheques of andere eenmalige maatregelen. De afgelopen 30 jaar kwam er een steeds kleiner deel van de economische koek bij de werknemers terecht. Maar ook in de sociale bescherming en de openbare diensten werd en wordt systematisch gesnoeid.

“We willen als vakbond terug loonmarge en ademruimte voor werknemers”, aldus Miranda Ulens. “Werknemers doen de economie draaien en verdienen het om hiervoor eerlijk beloond te worden. Zo kunnen ze weer leven in plaats van enkel overleven met kopzorgen voor de facturen op het einde van de maand.”

De hogere brutolonen waar het ABVV op mikt, moeten eveneens zorgen voor een betere financiering van de sociale zekerheid en de openbare diensten, twee essentiële elementen in de eerlijke verdeling van rijkdom.

Het ABVV voert op 21 september actie tijdens een militantenconcentratie op het Brusselse Muntplein, die mogelijk in november wordt opgevolgd door een staking, en eist nogmaals:

• een indicatieve loonmarge en de vrijheid om te onderhandelen;
• het behoud van de automatische indexering van lonen en uitkeringen;
• een betere financiering van de openbare diensten.

Praktische info op www.abvv.be en op de sociale mediakanalen.