We waren met zo’n 15.000, in de straten van Brussel, om een aanpassing te eisen van de loonnormwet. Het was een uiting van verontwaardiging van 15.000 vrouwen en mannen over een onrechtvaardige wet, de zogenaamde ‘wet van 96’, die de vrijheid van loononderhandelingen aan banden legt.

Op 24 september riep het ABVV, met vele duizenden, in Brussel op om die loononderhandelingen terug in handen te krijgen en niet te laten beperken door een dwingende loonnorm. Die loonnorm is amper nog in lijn is met de sociaaleconomische realiteit vandaag.

Werkend, maar toch (bijna) arm

Tal van werknemers in België hebben het moeilijk om met hun inkomen rond te komen. Volgens cijfers van Statbel ging het in 2020 om een dikke 4 procent van alle werknemers. In deze groep bevinden zich veel werkenden met onzekere statuten, deeltijds werk, alleenstaande ouders.

Dwingende loonnorm is niet in lijn met de sociaaleconomische realiteit

Uit onderzoek van het Europees Vakverbond (EVV) blijkt dat in ons land ruim 8 procent van de ‘werkende armen’ er financieel niet in slaagt de gezinswoning te verwarmen. De uit de pan swingende prijzen voor gas en elektriciteit beloven weinig goeds voor de komende herfst en winter.

Voor het hele land en doorheen alle groepen kwam het armoederisico in 2020 op iets meer dan 14 procent. Dat is één Belg op zeven. De grens om van armoederisico te spreken ligt op 60 procent van het mediaanloon (aangepast in functie van de gezinssituatie). Dat is het zogenaamde ‘middelste’ loon in de inkomensverdeling. De helft van de werknemers verdient meer, de andere helft verdient minder, en ligt in de buurt van 2.000 euro netto. Die 14 procent Belgen hebben dus als alleenstaande ongeveer 1.280 euro of als gezin van twee volwassenen en twee kinderen ongeveer 2.700 euro netto per maand om in alle behoeften des levens te voorzien.

Denktank Minerva spreekt van bijna twee miljoen Belgen die tot de lagere middenklasse behoren en dus in onzekerheid en bijna-armoede leven. Socioloog Geert Schuermans tekende hun verhalen op in een boek (zie dossier pag. 15).

Knotsgekke norm

In het licht van deze cijfers en vaststellingen lijkt een dwingende, maximale loonnorm nog knotsgekker dan voorheen. Veel ondernemingen boeren goed. Ondanks de corona-omstandigheden strijken aandeelhouders miljarden aan dividenden op. Voor hen geen normen, maar lijkt het wel alle remmen los.

Voor aandeelhouders lijkt het alle remmen los

De loonnormwet moet dringend herzien worden, in het voordeel van de werknemers en rekening houdend met de sociaaleconomische realiteit vandaag. Alle werknemers hebben recht op voldoende inkomsten om waardig te leven, zonder twee hamburgerjobs te moeten combineren, zonder zich zorgen te maken over de verwarming van hun woning … Daarvoor kwamen wij op straat op 24 september en daarvoor zullen we ook in de toekomst onze krachtige stem laten horen. Zonder verandering in het voordeel van de werknemers kan er geen sprake zijn van een interprofessioneel akkoord, noch van sociale vrede.