Een interimcontract, een springplank naar vast werk? Het blijft een populaire gedachte. Maar hoe komt het dan dat zo veel uitzendkrachten vele jaren, zonder uitzicht op verbetering, gevangen zitten in het web van uitzendarbeid?

Zes, zeven … tien jaar of meer aan een stuk bij hetzelfde bedrijf aan de slag blijven op basis van uitzendcontracten? Het is niet langer een uitzondering. Uitzendarbeid is voor een toenemend aantal werknemers geëvolueerd van een tijdelijk naar een permanent fenomeen.

ABVV Interim verzamelde honderden reacties van uitzendkrachten die verschillende opeenvolgende jaren tewerkgesteld zijn op basis van uitzendcontracten van korte duur. Een nationale campagne stelt deze problematiek van de interimcarrousel aan de kaak en roept de overheid op om misbruik van uitzendarbeid aan te pakken.

Interim: tijdelijk of voor altijd?

Wat is uitzendarbeid? Het gaat in principe om tijdelijke arbeid. Uitzendarbeid wordt bij wet omschreven en kan slechts gemotiveerd worden door de vervanging van een werknemer, tijdelijk meer werk in een bedrijf, omdat er uitzonderlijk werk uitgevoerd moet worden, met het oog op een aanwerving, voor artistieke prestaties of in het kader van een tewerkstellingstraject.

De wet is de wet?

Hoewel de wet strikt en duidelijk is, wordt deze niet steeds correct toegepast of omzeild. De motieven op zich geven de mogelijkheid tot verlengingen, maar wat als de gebruikende onderneming meerdere opeenvolgende motieven toepast om de houdbaarheidsdatum van een uitzendcontract keer op keer op te trekken? Vooral in kleinere bedrijven valt de controle door de vakbondsafvaardiging weg, wat de kans op misbruik vergroot.

Onzekerheid troef

De onzekerheid over hun job omdat ze telkens contracten van (uiterst) korte duur krijgen, dwingt uitzendkrachten om ondanks alles door te werken – ondanks ziekte, de opvang van kinderen … Want wordt het contract niet verlengd, dan is er geen opzegperiode of sollicitatieverlof, geen gewaarborgd loon bij ziekte, enzovoort. Bovendien loopt de toegang tot de werkloosheidssteun voor uitzendkrachten niet steeds van een leien dakje. Kortom: vele uitzendkrachten leven in constante angst om hun job te verliezen, en blijven zo langdurig op interimbasis aan de slag.

“Het is een mallemolen. Val je ziek, dan krijg je geen nieuw contract en moet je telkens opnieuw inschrijven bij de VDAB. Na mijn ziekte ontving ik geen uitkeringen. Je wordt als werkloze gezien terwijl je enkele dagen later weer mag starten op dezelfde plaats. Al twee jaar werk ik voor hetzelfde bedrijf, en nog altijd heb ik geen uitzicht op een vast contract.”

— Nathalie

Enquête: de feiten zijn niet te ontkennen

ABVV Interim deed een enquête bij ruim 700 uitzendkrachten die om verschillende redenen langdurig, dus meer dan een jaar, met tijdelijke contracten werken of gewerkt hebben. We overlopen hier de belangrijkste resultaten. Meer vind je op www.interimlevenslang.be.

Feit 1: Het blijft vaak niet bij 1 jaar (2 x 6 maanden)

Zowat de helft van de uitzendkrachten die langer dan een jaar ervaring hebben met uitzendarbeid, heeft tussen 1 en 3 jaar voornamelijk met uitzendcontracten gewerkt. Zowat 30% maakte tussen 3 en 5 jaar tewerkstelling met uitzendcontracten mee. Ruim 15% heeft minstens 6 jaar van voortdurende uitzendarbeid op de teller. Binnen die laatste groep zijn er zelfs uitschieters met meer dan 15 jaar ervaring!  

Feit 2: Langdurige uitzendarbeid vaak bij dezelfde onderneming

Uitzendarbeid bij wie langdurige interimervaring heeft, wordt veelvuldig gepresteerd in dezelfde onderneming. Meer dan driekwart, zo’n 78 procent, heeft langer dan een jaar ervaring bij dezelfde gebruiker. Het is dus niet zo dat uitzendkrachten steeds slechts voor korte duur in dezelfde onderneming werken. Sommige tijdelijke werknemers worden zelfs zo lang in dezelfde onderneming tewerkgesteld, dat ze er “vaster” werken dan hun collega’s met vast contract.

Feit 3: Een brede waaier aan sectoren met langdurige uitzendarbeid, én uitschieters

Ondernemingen die uitzendkrachten langdurig tewerkstellen, vind je haast overal. Toch zijn er zijn sectoren die duidelijke koplopers zijn. De top 5:

Feit 4: Langdurige interim vaak geen eigen keuze

Langdurige interim uit eigen wil? Ruim de helft zegt met interim gestart te zijn om een vast contract te krijgen. Ook ruim de helft van de respondenten is gestopt met zijn of haar langdurige tewerkstelling door uiteindelijk alsnog een vast contract te teken – vaak echter bij een andere onderneming, zo blijkt uit getuigenissen. Zo’n 15% had het gevoel geen andere keuze te hebben dan uitzendcontracten te aanvaarden.

“Misbruik komt vaker voor dan je denkt. Van de meer dan 30 jaar die ik gewerkt heb, heb ik in totaal jammer genoeg meer dan 20 jaren als uitzendkracht gewerkt. Ik heb daarbij dikwijls misbruik meegemaakt. Dus niet 1 keer, maar wel zeker meer dan 10 keer.”

— Chris

Stop de carrousel van uitzendcontracten

Opeenvolgende uitzendcontracten van korte duur (dag- en weekcontracten) moeten dringend ingeperkt worden. Ze veroorzaken onzekerheid bij de uitzendkracht en resulteren in het mislopen van allerlei rechten en voordelen. Korte uitzendcontracten zorgen er ook voor dat kosten die normaal ten laste van de werkgever vallen, worden afgewimpeld op de sociale zekerheid en dus op de samenleving.

Voor uitzendkantoren zijn weekcontracten vandaag dé norm. Nochtans is die korte duur in zeer veel gevallen niet te rechtvaardigen. De meeste uitzendkrachten zien hun contracten immers week na week verlengd worden. Bovendien weten uitzendkantoren maar al te goed wanneer het de bedoeling is van de klant-gebruiker om de uitzendkracht voor een veel langere periode dan een week tewerk te stellen.       

Vakbond ABVV wil de onzekere en precaire tewerkstelling via korte, opeenvolgende interim-contracten inperken. Uitzendcontracten zouden in de eerste plaats afgesloten moeten worden met een duurtijd die overeenstemt met de reële duur van de opdracht bij eenzelfde gebruiker. En het aantal uitzendcontracten zou beperkt moeten worden tot maximum 25 per jaar per uitzendkracht. 

Ortwin Magnus, woordvoerder ABVV Interim: “Langdurige tewerkstelling met korte, opeenvolgende uitzendcontracten is in zeer veel gevallen niet te rechtvaardigen. De meeste uitzendkrachten zien hun contract immers week na week verlengd worden. Het ABVV wil deze vorm van onzekere en precaire tewerkstelling inperken.”

Meer weten? Check www.interimlevenslang.be

* De getuigenissen in dit artikel werden voorzien van een schuilnaam om de privacy te beschermen.