Eerlijke, gelijke en afdwingbare spelregels voor werknemers, bedrijven en landen. Zodat we niet langer tegen mekaar uitgespeeld worden. Dat is wat we nodig hebben. Dat is wat Europa nodig heeft.

België is sinds 1 januari voorzitter bij de Europese Unie. Het komende half jaar leidt ons land de Raad van de EU met de ministers van de 27 EU-lidstaten. De rol van België? Lidstaten op één lijn krijgen en een compromis vinden rond wetsvoorstellen van de Europese Commissie, om vervolgens een akkoord te onderhandelen met het Europees Parlement en zo tot nieuwe Europese regelgeving te komen.

België moet als voorzitter vooral bemiddelen, maar kan ook eigen accenten leggen. Het is dus hét moment voor onze Belgische politici om te tonen waar ze met Europa heen willen. Bovendien zijn er in juni ook Europese verkiezingen. En dus is het aan de vakbonden om duidelijk te maken wat er beter kan én moet.

Op 25 maart zal vakbond ABVV, samen met de andere Belgische vakbonden, in gesprek gaan met de huidige democratische Belgische Europarlementsleden en de (nieuwe) kandidaten bij de Europese verkiezingen in juni. Om hen te confronteren met het gevoerde Europees beleid, maar ook om syndicale eisen mee te geven en vooruit te kijken. Eind januari vond er al een eerste ontmoeting plaats tussen een 80-tal militanten van verschillende ABVV-vakcentrales en sectoren, Ester Lynch, algemeen secretaris van het Europees Vakverbond en Lucie Studničná, voorzitter van de werknemersgroep in het Europees Economisch en Sociaal Comité dat advies geeft aan de andere EU-instellingen.

Over grenzen heen

“Geen enkele werknemer, geen enkele sector of nationale vakbond zal de grote multinationals stoppen in hun winsthonger, in het niet respecteren van arbeidsvoorwaarden, in het ontduiken van belastingen, het tegen mekaar uitspelen werknemers …  Dat kunnen we enkel op een niveau dat landsgrenzen overstijgt”, zegt Ester Lynch.

Lucie Studničná treedt bij: “In de ene vestiging verdienen werknemers een derde minder dan in een andere vestiging van hetzelfde bedrijf, 40 kilometer verderop. Dat is onrechtvaardig en wraakroepend. Landen, regio’s en bedrijven profiteren van de oneerlijke concurrentie, werknemers zijn de dupe.”

Net daarom mogen we, teleurgesteld omdat de EU vandaag dergelijke problemen niet of te weinig aanpakt, Europa niet de rug toekeren. Frank Moreels, voorzitter van BTB, de transportcentrale van het ABVV: “Het Europa van vandaag is niet het soort Europa is dat wij willen. Europa reageerde niet correct op de sociale, economische en politieke uitdagingen, heeft integendeel ingezet op liberalisering, privatisering en deregularisering. Dat heeft dan ook het wantrouwen van de werkende mensen tegenover dat verre – en in hun ogen bureaucratische – Europa versterkt. Reken maar dat populisten daar munt uit slaan. Aan ons, syndicalisten, om een ander Europa op de kaart te zetten. Zodat onze leden op het einde van de rit de rekening niet moeten betalen.”

Handhaving

De spelregels moeten dus eerlijker en duidelijker. Maar ze moeten ook gerespecteerd en afgedwongen worden. We mogen niet vergeten dat Europa niet alleen gezorgd heeft voor vrede en vrijheid maar ook voor concrete minimumregels in tal van sectoren rond arbeidsuren, vakantie en verloven, minimumlonen, veiligheid op het werk …om werknemers te beschermen. “Zo’n 80% procent van alle nationale wetten wordt mee bepaald door Europese wetten”, duidt Lucie. Helaas ontbreekt te vaak de handhaving.

“Bedrijven die wetten overtreden en werknemersrechten schenden… dat is misdadig. Betalen onder het minimumloon is diefstal. Dat moet op dezelfde manier aangepakt en bestreden worden als andere criminaliteit.”

— Ester Lynch

“Er is eindelijk een Europese Arbeidsautoriteit om te strijden tegen sociale fraude, tegen misbruik en uitbuiting van wie in een ander land werkt, maar dit is een papieren tijger”, poneert Ester. “Vorig jaar deed deze dienst amper 100 inspecties. Op een heel jaar, in de 27 lidstaten van de Unie. Dat is belachelijk weinig. Doorgaans worden die controles nog aangekondigd ook. De pakkans moet echt omhoog. We hebben het hier toch over misdaad? Bedrijven die wetten overtreden en werknemersrechten schenden… dat is misdadig. Betalen onder het minimumloon is diefstal. Dat moet op dezelfde manier aangepakt en bestreden worden als andere criminaliteit.”

Ook Frank haalt aan dat er zonder scrupules gefraudeerd wordt. “Amper één commissaris van de Belgische federale politie, die van Luik, heeft het afgelopen jaar controles gedaan op het overtreden van de rij- en rusttijden en de EU-terugkeerregels voor buitenlandse chauffeurs. Terwijl het niet-respecteren van die regels pure uitbuiting is én gevaarlijke situaties creëert op onze snelwegen. Bij de controles werd ruim 85% van de Oost-Europese chauffeurs op de bon geslingerd.”

Niet boven onze hoofden

We hebben dus een sociaal én sterk Europa nodig. Waar het goed werken en leven is, met stevige sociale bescherming en sociale rechten die gerespecteerd, gedeeld en nageleefd worden.

Miranda Ulens, algemeen secretaris ABVV: “Er is wel degelijk ruimte voor verandering, voor een Europa dat dichter bij de mensen staat. Een sociaal Europa dat niet alleen luistert, maar ook antwoordt op de noden van haar burgers. Een Europa dat niet alleen het economische, maar ook het sociale hoog in het vaandel draagt. Een Europa waar we ons veilig en begrepen voelen, ongeacht onze achtergrond. Het is tijd om samen te werken aan dat Europa waar we trots op kunnen zijn. Wij hebben de kracht om een ander Europa op de kaart te zetten, een Europa dat werkelijk voor iedereen werkt.”

Elk van ons kan Europa al de goede weg zetten, bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni. We moeten er sterke en sociale politici heen sturen die basisideeën van de Unie zoals samenwerking, gelijkheid en eenheid echt omarmen in plaats van ‘tweedekanspolitici’, politici die verdeeldheid zaaien of die rijden voor de grote bedrijven.