Terwijl alle ogen van de wereld gericht zijn op het wereldkampioenschap voetbal in Qatar en de situatie van arbeidsmigranten daar, vindt er in het hart van de haven van Antwerpen moderne slavernij plaats. Schrijf je in voor de online première, 12 december om 20 uur, van ‘Qatar aan de Schelde’, een korte maar onthutsende documentaire van Docwerkers.

Mensenhandel en uitbuiting

Zomer 2022, bouwwerf Borealis in de haven van Antwerpen. Journalisten komen op het spoor van de grootste zaak van mensenhandel en economische uitbuiting ooit in België. Op een werf van 1 miljard euro van chemiereus Borealis worden 174 Turkse en Bengaalse arbeiders door onderaannemers (waaronder Raj Bhar en IREM) in moderne slavernij gedwongen te werken. Door het tekort aan inspecteurs is er nauwelijks controle. Dagen van 10 uur, weken van 6 dagen, levensgevaarlijke laswerken in de regen, contracten die vals ondertekend zijn, arbeiders die bedreigd worden … Van arbeiders die één dag naar het ziekenhuis moesten, werd drie dagen loon ingehouden.

Luc Cortebeeck stond in 2016 aan het hoofd van een delegatie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) die de bouwwerven van de voetbalstadions in Qatar bezocht. “We hebben de situatie in de praktijk gezien; waar de mensen wonen, waar de mensen werken. Ze krijgen dikwijls hun loon niet, of veel te laat, of veel lager dan het oorspronkelijke contract dat ondertussen verscheurd is. Hun paspoort hebben ze moeten afgeven. En dan zit je in een systeem van moderne slavernij. Dit komt overeen met wat we zien op de werf van Borealis.”

Hun paspoort hebben ze moeten afgeven. En dan zit je in een systeem van moderne slavernij. Dit komt overeen met wat we zien op de werf van Borealis.

Luc Cortebeeck, hoofd IAO delegatie Qatar 2016

Allemaal bedrog

Veel van de Bengaalse arbeiders hebben hun familiejuwelen, een stuk grond of zelfs hun huis verkocht om hier te geraken. Via India, Hongarije en Portugal zijn ze in België beland, op zoek naar een beter leven voor hun gezin. Ze moesten onderweg hun paspoort afgeven en verbleven soms met 22 in een huis met één toilet.

Met tranen in de ogen getuigt Afrose: “Ik heb in Irak gewerkt, in Saudi-Arabië. Toen ben ik naar Europa gekomen, hier zou het goed werken zijn. Maar het is allemaal bedrog. Andere lassers betalen ze 35 of 30 euro per uur. Ik en een Italiaanse lasser doen hetzelfde werk. Waarom dan het verschil? Omdat mijn huid donkerder is? Ben ik dan geen mens? Momenteel heb ik geen werk en kan ik mijn gezin niet onderhouden. Toen ik hier aankwam was mijn zoon nog maar 5 maanden. Mijn kind heeft melk nodig en ik kan geen geld opsturen.”

Verantwoordelijkheid afgewimpeld

Borealis wou bewust zo weinig mogelijk weten van de verschrikkelijke werkomstandigheden, om niet aansprakelijk gehouden te kunnen worden. Nochtans had het bedrijf al in mei een sms ontvangen over de werkomstandigheden van Oekraïense arbeiders op de werf. Het bedrijf heeft zijn verantwoordelijkheid bewust afgewimpeld.

De advocaten van IREM, één van de onderaannemers, hebben een brief gestuurd naar de advocaten die hen nog met dit dossier in verband brengen.

Docwerkers vzw is een team sociaal geëngageerde filmmakers die zich vaak inzetten voor maatschappelijke kwesties en sociale en ecologische uitdagingen. Naar aanleiding van de zaak-Borealis maakten ze ‘Qatar aan de Schelde’, een korte (26 minuten) maar aangrijpende documentaire over de wantoestanden rond Antwerpse migrantenarbeiders.

De documentaire bevat bijdragen van Luc Cortebeeck van de Internationale Arbeidsorganisatie, advocaten Jan Buelens en Mieke Van Laer, en David Van Turnhout – de journalist die de zaak aan het rollen bracht.

Het ABVV voert al langer campagne tegen sociale dumping en roept dan ook iedereen op om zich in te schrijven voor de online première van ‘Qatar aan de Schelde’ op 12 december 2022 om 20u. Ga naar www.QatarAanDeSchelde.be en sta versteld.