Wat is de impact van de coronapandemie in de Verenigde Staten? We hadden het erover met professor Richard D. Wolff.

Hoe zou de wereld eruit zien als werknemers zelf eigenaar zijn van de fabrieken waarin ze werken en zelf beslissen wat en hoe ze produceren, en wat ze met de eventuele winsten doen? Richard D. Wolff is professor economie, studeerde aan de universiteiten van Harvard, Yale en Stanford, en is gespecialiseerd in Karl Marx. Hij is een vurig pleitbezorger van meer democratie op de werkvloer en van werknemerscoöperatieven. We spraken met hem over corona, de Amerikaanse economie en zijn visie op de toekomst.

“Kapitalisme, in de Verenigde Staten maar ook elders, is zo onstabiel dat het elke vier tot zeven jaar tot een crisis leidt. Een recessie, een depressie, een crash, enzovoort. In 2008 zagen we in de VS een totale crash van de hypothecaire kredietmarkt. We zagen een enorme wildgroei aan financiële instrumenten en producten die afgeleid waren van leningen. Biljoenen dollars in zogenaamde derivaten waren in omloop op basis van een kredietmarkt die onhoudbaar was omdat miljoenen Amerikanen hun maandelijkse aflossing niet meer konden betalen. We legden de schuld voor de economische crash bij dit fenomeen van financiële derivaten. We zagen in onze samenleving al eerder problemen met derivaten, maar dat leidde toen niet per se tot een algemene crisis.”

“Vandaag zien we iets gelijkaardigs. We leggen de schuld voor de huidige crisis bij een ziekte, maar het kapitalistisch systeem is intrinsiek onstabiel, met of zonder pandemie, met of zonder hypotheekcrisis. Het is belangrijk de huidige situatie te zien als een typische kapitalistische crisis die gepaard gaat met een pandemie die maar één keer in een eeuw voorkomt.”

Rijk maar onvoorbereid

“De VS is een rijk land, het heeft goeie ziekenhuizen en dokters, maar het economisch systeem is fundamenteel bedoeld om winst te maken. Deze winsthonger leidde ertoe dat we onvoorbereid waren voor het virus én voor de economische gevolgen.”

“Winsthonger staat in de weg van paraatheid voor een pandemie”

“Bij de start van de pandemie hadden we geen mondmaskers, geen beademingsmachines, enzovoort. Waarom niet? We hebben toch de productiecapaciteit hiervoor. We hebben alles om voorbereid te zijn, maar het is allemaal in private handen. Om voorbereid te zijn op een crisissituatie zouden die privébedrijven dus miljoenen mondmaskers moeten produceren, om dat als voorbeeld te nemen. Dan moeten die overal te lande gestockeerd worden, van kust tot kust. Niemand weet hoe lang dit gaat duren of wanneer de volgende gezondheidscrisis uitbreekt, en dus wordt het bijzonder duur en bijzonder onzeker of en wanneer je die maskers verkocht krijgt wanneer de vraag plots toeneemt om de bevolking tegen een virus te beschermen. De bedrijven beschouwden dit als te risicovol en zagen elders mooie opportuniteiten om winst te maken. De mondmaskers waren dus niet voorradig. Het is slechts een voorbeeld van winsthonger die in de weg staat van de paraatheid voor een pandemie.”

Dood en vernieling

“Hetzelfde geldt voor de paraatheid om de economische gevolgen het hoofd te bieden. Eén van de antwoorden op de depressie van de jaren ’30 was een immens banenplan van de overheid. Tussen 1933 en 1941 nam de federale overheid zo’n 15 miljoen werkloze Amerikanen in dienst. Het afgelopen anderhalf jaar zagen we niets van dat alles. De privésector ziet liever geen publieke tewerkstelling, want dat betekent concurrentie.”

“De VS telt vier procent van de wereldbevolking en twintig procent van de coronadoden. De winsthonger van kapitalisme vertaalt zich in dood en vernieling in dit rijk land. De sociale kost van deze crisis is nochtans vele malen groter dan wat het ons zou hebben gekost om voorbereid te zijn. Het is een illustratie van de groteske inefficiëntie van kapitalisme.”

Je leest meer over professor Richard D. Wolff en zijn werk op www.democracyatwork.info.