Vroeg of laat komt iedereen in contact met de ouderenzorg. We hebben allemaal wel een familielid dat in een woonzorgcentrum verblijft. Of wie weet komen we er zelf ooit terecht. Het is een essentiële sector die steeds vaker in handen van privéspelers terechtkomt. En dat is niet zonder gevaar. De aandeelhouders van de spelers willen hun kapitaal zien renderen en dat heeft gevolgen voor bewoners en personeel.
// een bijdrage van BBTK
De Australische ngo CICTAR, die ijvert voor meer transparantie in de belastingen die bedrijven betalen dook op vraag van de BBTK en ACV Puls in de jaarrekeningen van Cofinimmo, een beursgenoteerde Belgische ondernemingsgroep. Ze bieden zelf geen zorg aan, maar bezitten wel een enorme portefeuille aan vastgoed, waarvan het grootste deel zich in de rusthuissector bevindt.
Commerciële woonzorgcentra hangen met dure contracten vast aan vastgoedinvesteerders van wie ze de gebouwen huren. Op deze manier is Cofinimmo één van de vele privéspelers die gigantische winsten maakt op kap van onze ouderen én de gemeenschap. We leggen je uit hoe dat zit en wat we daaraan kunnen doen.
Meer middelen voor zorg, niet voor aandeelhouders
De analyse van CICTAR bracht twee zaken aan het licht:
- het bedrijf heeft voor meer dan €6 miljard aan vastgoed in bezit;
- ze houden er een astronomisch hoge operationele winstmarge van 96 procent op na.
Die grote winsten komen grotendeels van overheidsgeld, dus van de gemeenschap. De regionale overheid betaalt uitbaters van woonzorgcentra om de bevolking op te vangen. Die uitbaters betalen op hun beurt dan weer huur aan (bedrijven zoals) Cofinimmo. In België is ongeveer de helft van de inkomsten van woonzorgcentra afkomstig uit geld van de overheid. Ons belastinggeld dus.
Achterpoortjes
Bovendien betalen dit soort bedrijven heel weinig belastingen. Op papier wordt er belasting betaald op de winst die wordt uitgekeerd aan aandeelhouders. Alleen zijn er verschillende manieren waarop aandeelhouders legaal een deel van die belasting vermijden. Het geld dat wij betalen voor de zorg voor onze ouderen gaat zo naar de aandeelhouders.
“Geld dat voor zorg bedoeld is, mag niet naar vastgoedgiganten gaan.”
Johan Van Eeghem
BBTK-ondervoorzitter Johan Van Eeghem volgde dit dossier op en zegt dat er op drie niveaus moet worden ingegrepen: “De Vlaamse regering moet alert zijn voor het subsidiëren van commerciële spelers van zo’n omvang. Geld dat voor zorg bedoeld is, mag niet naar vastgoedgiganten gaan. Dat is slecht voor de kwaliteit van de zorg aangezien deze middelen eigenlijk voor betere loon-en arbeidsvoorwaarden dienen.”
“De federale regering moet dan weer zorgen dat deze gigantische winsten voldoende belast worden zodat dit geld terug naar de gemeenschap gaat in plaats van verdwijnt in de zakken van de aandeelhouders. Ten slotte moeten er op Europees niveau achterpoortjes gesloten worden zodat de winsten niet naar belastingparadijzen wordt weggesluisd.”
Politieke keuzes
Publiek geld moet naar zorg gaan, niet naar de aandeelhouders. Het moet ook duidelijk zijn wat er exact gebeurt met het geld dat wij betalen. Deze situatie is ontstaan door politieke keuzes en kan dus ook opgelost worden door andere keuzes te maken.
We kunnen niet vertrouwen op het zelfregulerend vermogen van de markt. Het is privé-investeerders niet te doen om de mensen en de zorg, maar om rendement. De winstlogica eist altijd haar rechten op. Ten koste van de meest kwetsbaren.
En hoe ervaren de werknemers dit zelf? Fanny Willeput is BBTK-afgevaardigde bij Orpea. Deze Franse groep heeft financiële problemen en de toekomst van de Belgische werknemers is dan ook onzeker.
“Bij het personeel voelen we deze tendens al langer, waarbij winst belangrijker is dan de kwaliteit van de zorg die we kunnen bieden aan onze bewoners. De crisis bij Orpea heeft dit voor ons op scherp gesteld, maar ik hoor van collega’s in andere commerciële rusthuisgroeperingen weinig positievere signalen. Wij zijn trots op ons beroep en we willen de tijd krijgen om onze bewoners de zorg te bieden waar ze recht op hebben – en waar ze voor betalen! – maar dit gaat niet als geld dat kan gebruikt worden voor de aanwerving van nieuwe collega’s in de zakken van aandeelhouders en vastgoedgiganten zoals Cofinimmo verdwijnt!”
BBTK eist dan ook meer middelen voor personeel en zorg.
