Graaiflatie, sommigen willen ons doen geloven dat het niet bestaat, ook al zijn er aanzienlijk wat aanwijzingen dat hebzucht één van de factoren is geweest die de inflatie de afgelopen jaren heeft gedreven.
Het werd verkozen tot woord van het jaar in Vlaanderen en Nederland, en toch willen sommigen ons doen geloven dat het slechts een waanbeeld is.
Graaiflatie (Engels: greedflation) betekent ruwweg inflatie aangewakkerd door hebzucht. De afgelopen jaren zagen we de prijzen van goederen en diensten sterk oplopen. Het inflatiecijfer piekte boven de 10% in 2022. Aangenomen werd dat vooral stijgende energieprijzen (o.a. door oorlog in Oekraïne) en de toenemende vraag naar goederen en diensten na de coronalockdowns de prijzen de hoogte injoegen. Steeds meer lijkt het erop dat grote bedrijven deze periode als een kans aangrepen om hun prijzen voor de consument nog sterker te verhogen om hun winstcijfers op te krikken. De “graaiende” bedrijven wakkerden de inflatie aan. Vandaar: graaiflatie.
Loonmatiging
Volgens Corporate Europe Observatory (CEO) doen Europese werkgeversorganisaties er alles aan om dit fenomeen te negeren of zelfs te ontkennen. “Werkgeversorganisatie BusinessEurope blijft, ondanks de bewijzen, volhouden dat loonmatiging de sleutel is om inflatie te bestrijden, om op die manier loontrekkenden te laten opdraaien voor de crisis, en niet de bedrijven die hun winstcijfers opkrikken”, aldus de Europese waakhond.
“Alle belangrijke officiële instellingen zijn het er momenteel over eens dat exorbitante winsten vooral verantwoordelijk zijn voor de inflatie van de afgelopen jaren. BusinessEurope heeft dit niet alleen genegeerd, maar in hun publicaties maakte de organisatie steevast gewag van een compleet denkbeeldige ‘loon-prijsspiraal’, ondersteund door weinig meer dan bevragingen onder hun leden.”
Fictie
Zo’n loon-prijsspiraal is een totale fictie gebleken, ondanks de vele doemberichten die ook in ons land waarschuwden voor stijgende loonkosten die de inflatie verder de hoogte in zouden stuwen. Werkgeversorganisatie VBO nam hierin de leiding in een poging om het systeem van automatische loonindexering in vraag te stellen.
“De automatische indexering in ons land heeft niet geleid tot een loon-prijsspiraal”, zo stelt de vakbond ABVV nochtans. “De inflatie loopt bij ons niet sterker op dan in onze buurlanden waar de automatische loonindexering niet bestaat.”
“We zien wel dat bedrijven hun verkoopprijzen niet alleen ter compensatie van de gestegen productiekosten verhogen, maar ook om hun winstmarges te kunnen optrekken. Hogere winsten leiden zo tot hogere prijsinflatie.”
De socialistische vakbond brengt de positieve effecten van het Belgische systeem van automatische indexering van lonen en uitkeringen in herinnering. “Dankzij de index behielden werknemers hun koopkracht tegenover stijgende prijzen, in tegenstelling tot buurlanden met koopkrachtverlies. Dit is ook gunstig voor bedrijven, aangezien het consumptieniveau behouden blijft. In 2022 was België het enige EU-land waar de reële lonen niet daalden. Zonder index zat ons land waarschijnlijk in een recessie en er is bovendien geen sprake van een loon-prijsspiraal.”
Actieve lobby
BusinessEurope is zeer actief als lobbygroep in de Europese instellingen. In haar pogingen om het beleid te beïnvloeden en de lonen als schuldige aan te wijzen voor de oplopende inflatie slaagde ze er volgens CEO niet in “om gezaghebbende bronnen te citeren. In plaats daarvan wendden ze zich tot de subjectieve meningen van hun eigen leden, […] die aangeven bezorgd te zijn over de huidige loonontwikkelingen en het vooruitzicht van een loon-prijsspiraal in het bijzonder.”
CEO is niet verrast over de pogingen van Europese lobbygroepen om het fenomeen van graaiflatie te negeren “ook al is er niets nieuws aan het feit dat hoge winsten de inflatie beïnvloeden.” De Europese waakhond wijst op het belang om hardnekkige mythes publiek te ontkrachten. “Niet alleen willen ze loontrekkenden laten betalen voor de crisis, hun recepten van loonmatiging zijn ook geen remedie tegen inflatie.”
Het westers economisch is gebaseerd op het voldoen van de hebzucht bij de mens eens een overlevingsinstinct. Het optimaliseren van de winsten te koste van alles is het motto. We zijn nog steeds verblind erdoor en zien niet de nadelen die het ons bracht : Milieuverloedering, oorlogen en andere agressie, ook meer ongelijkheid. Al eeuwen lang worden samenlevingen gedomineerd door blanke mannen. Ook de kolonisatiedrift deed er geen goed aan. Heden is er een nieuwe kolonisatiepolitiek gaande, een economische. Een zucht naar al maar meer!! Een kleine elite die de massa manipuleert en uitbuit. De oplossing ligt bij een coöperatief economisch model waar arbeiders ook aandeelhouders zijn en dus zeggenschap hebben in het beleid van de onderneming. Er zal meer geproduceerd worden naargelang de noodzaak en niet afhankelijk van de noden want die kunnen worden gecreëerd en beïnvloed. De winsten zullen ook eerlijker worden verdeeld onder de aandeelhouders. Maar het zal niet direct voor morgen zijn. Ondrtussen “danst zelfs de beer voor geld” verder.
loon indexering werkt ook niet laat ons zeggen dat de lonen 2 % stijgen de leefkosten stijgen veel meer voor iemand die moet rondkomen met een schamele 1800 euro netto waar zij hard moeten voor werken , word achteruit geduwd door iemand die 4000 euro verdient en daardoor meer compensatie krijgt door de stijging . Het werkt averechts in mijn opinie . Laat ons eens beginnen met de regeringen eens af te slanken 30 jaar confederatie en we zijn nog geen stap verder maar betalen ons blauw on de politiekers hun broek te laten verslijten op bankjes waar ze niet eens voor verkozen zijn
We mogen in België blij zijn met de automatische indexering van de lonen. Waar sinds 2021 in bijna alle landen van de Europese Unie de reële lonen (lonen na aftrek van de stijging van de prijzen) achteruit gingen, is dat niet het geval in België. Dat is geen toeval. De automatische indexering ondersteunde de economische groei en vermeed dat we zoals sommige buurlanden in een recessie terechtkwamen. Er is ook geen loon-prijsspiraal. België kent een erg lage inflatie ten opzichte van de rest van de eurozone. Dit toont aan dat de automatische indexering zijn rol als sociale schokdemper in periodes van hoge inflatie ten volle heeft vervuld, de koopkracht van de gezinnen heeft gevrijwaard en de binnenlandse consumptie (één van de drijvende krachten van de Belgische economie) heeft ondersteund zonder een algemene prijsstijging te veroorzaken. De index is neutraal en dient niet als herverdelingsmechanisme. Stel dat we een loongrens zouden instellen voor indexering, waar zou die dan liggen? Dat zou op lange termijn de ongelijkheid enkel doen toenemen. De grote verdieners staan immers sterker om los van de index te onderhandelen over allerlei vormen van (netto) loonsverhoging: bedrijfswagen, bonussen, aandelenopties, enzovoort. Kleinere verdieners staan op dat vlak veel minder sterk. De automatische indexering van lonen en uitkeringen geldt vandaag als een percentage van de bruto bedragen. En gelukkig maar. De indexering van een hoog loon brengt voor de overheid in verhouding meer inkomsten op. Sociale rechten van werknemers zijn ook verbonden aan het brutoloon. Wanneer het brutoloon niet stijgt met de levensduurte, dan zullen ook de ziekte-uitkering en de pensioenen lager uitvallen. Dat is sociale achteruitgang.