Hoe gaat het syndicaal leven eraan toe in Colombia en waarom is het zo anders dan hier? Wij spraken met Moisés Baron, één van de vakbondsleiders uit de petroleumsector die te zien is in ‘Si Se Puede’, de documentaire van de Algemene Centrale – ABVV in samenwerking met Docwerkers.

// een bijdrage van de Algemene Centrale

Met 25 jaar ervaring als arbeider bij Ecopetrol, een bedrijf dat aan petroleumontginning doet en voor het overgrote deel in handen van de Colombiaanse overheid is, is Moisés Baron de uitgelezen persoon om vakbondsleider te zijn. Hij werd dat natuurlijk niet van de ene dag op de andere. Zo volgde hij in 2004 een vorming van twee jaar, waarna hij delegee werd voor USO in Ecopetrol in Barrancabermeja. Nu is hij kader binnen de USO (Unión Sindical Obrera), de vakbond die verantwoordelijk is voor de petroleumsector.

Informatie aan de ingang van het bedrijf

Het begon in 2004: na een massaontslag van delegees volgde een stakingsgolf. De Algemene Centrale – ABVV leerde de USO kennen en ging een samenwerking aan. Die samenwerking zorgde ervoor dat er een syndicaal vormingsinstituut opgebouwd werd waar USO arbeiders opgeleid werden tot delegee en vakbondsleiders.

Die vorming gaat anno 2023 veel verder. Nieuwe arbeiders, ook arbeiders in onderaanneming, worden aangesproken door syndicalisten die klaarstaan aan de ingang van het bedrijf. Er wordt hen uitgelegd wat hun rechten zijn als werknemer, hoe die tot stand gekomen zijn, wie daarbij een rol speelde … Ze krijgen de geschiedenis mee. Ze zijn niet verplicht om delegee te worden, maar krijgen wel alle nodige informatie mee, zodat ze zelf kunnen overwegen om een vakbondstaak op te nemen.

“Enkel denken aan jezelf of aan je familie kan,
maar buiten blijft het branden.
Je bent niet veilig als je land niet veilig is.”

— Moisés Baron

Delegee zijn is het risico waard

Uit de documentaire wordt snel duidelijk dat delegee zijn in Colombia meer risico’s inhoudt dan delegee zijn in België. In september 2022 werd een collega van Moisés vermoord omdat hij delegee was. Vakbondsleiders moeten zich verplaatsen in gepantserde wagens. De kadersyndicalisten van USO wonen niet samen met hun gezin, maar wel in een beveiligd gebouw in Barrancabermeja. Op die manier zijn ver weg van hun gezinnen die uit veiligheidsoverwegingen verhuisd zijn naar een andere stad.

Pakkend beeld uit de documentaire: Moises bij het portret van een vermoorde collega-syndicalist in het hoofdkantoor van USO in Barrancabermeja. Al meer dan 100 USO-vakbondsleiders werden vermoord. Als eerbetoon hangen hun portretten op in de verschillende kantoren van USO.

Doodsbedreigingen, geen privéleven, … waarom zou je nog delegee worden? “Alles heeft te maken met de collectieve situatie in het land”, verklaart Moisés. “Enkel denken aan jezelf of aan je familie kan, maar buiten blijft het branden. Je bent niet veilig als je land niet veilig is.” Die ingesteldheid probeert hij door te geven aan nieuwe of jonge syndicalisten in Colombia. De vakbond heeft er, net zoals hier in België, af te rekenen met vooroordelen. De vakbond zou tegen alles zijn en alles willen afbreken, maar in de praktijk zien we dat de vakbond veranderingen teweegbrengt in de maatschappij.

Eerste linkse president aan de macht

In juni 2022 werd Gustavo Petro als eerste linkse president ooit verkozen. Met zijn progressieve regering ging hij in gesprek met de vakbonden en erkende hij dat ze slachtoffer zijn van de interne oorlog. Door deze gesprekken konden de vakbonden hun licht schijnen op belangrijke thema’s en het sociaal beleid. President Petro heeft de steun van het volk, de vakbonden en milieuorganisaties. Zo mobiliseren vakbonden en sociale bewegingen voor Petro en zijn regering. Maar het gevaar is nog niet geweken, zowel de president als de vakbonden worden bedreigd door de economische machten in het land.

Meer info? Een vertoning aanvragen? Bekijk deze website.