De jaarlijkse klimaatconferentie gaat dit jaar door in het Egyptische Sharm-el-Sheikh. Onze man, Sacha Dierckx van de ABVV-studiedienst, is ter plaatse en schept een beeld voor het thuisfront.

9 november was er de algemene staking in België. Vanop COP27 was ik uiteraard solidair met de staking. Maar belangrijker: de staking en de strijd tegen de klimaatontwrichting hier in Sharm-El-Sheikh zijn zeer nauw verbonden.

Oorzaak

Ten eerste is er de gezamenlijke oorzaak en vijand: ons economisch systeem dat profit (winst) meer waardeert dan people (mensen) en planet (planeet), en hier in het bijzonder de winsten van de fossiele industrie, de grote multinationals zoals Shell, BP, ExxonMobil, Chevron, Total … Die winsten swingen momenteel met de energiecrisis de pan uit. De keerzijde is dat de facturen voor de bevolking gigantisch gestegen zijn.

Die grote multinationals zijn ook de voornaamste verantwoordelijken voor de klimaatontwrichting. Gedurende de laatste 50 jaar maakten de olie- en gasbedrijven bijna 3 miljard dollar winst per dag, blijkt uit onderzoek van prof. Aviel Verbruggen. Die winsten zorgen er niet alleen voor dat er zoveel investeringen in fossiele brandstoffen blijven plaatsvinden, maar geven de fossiele industrie ook een gigantische lobbymacht.

Gevolg

Ten tweede zijn de gevolgen van zowel de klimaatontwrichting als van de energiecrisis ongelijk verdeeld: het zijn vooral de meest kwetsbare en arme groepen en werknemers die er de dupe van zijn. Bij de energiecrisis is dat zeer duidelijk: wie arm is, kan de prijsstijging veel moeilijker dragen. Maar bij de klimaatcrisis geldt precies hetzelfde.

We zitten helemaal niet in hetzelfde bootje als het gaat om de gevolgen van de klimaatontwrichting. Terwijl de rijken ook bij klimaatchaos veilig op hun luxejacht kunnen zonnekloppen, zullen kwetsbare groepen moeten proberen te overleven op een gammel vlotje dat elk moment kan zinken. Klimaat is een verhaal van klassentegenstellingen, zoals zelfs de Britse zakenkrant Financial Times erkent.

Wie geld heeft …

Wie in overstromingsgebied woont en geld heeft, kan verhuizen en een beter gelegen woning kopen of huren. Wie dat geld niet heeft, die zal telkens opnieuw met het gevaar en de miserie van de overstromingen geconfronteerd worden.

Wie het geld heeft, kan zijn/haar woning isoleren en renoveren om zich te beschermen tegen hittegolven. Wie dat geld niet heeft, zal meer en meer aan de hittegolven blootgesteld zijn.

Wie geld heeft, woont vaak in een groenere buurt, waarbij het groen ervoor zorgt dat de hitte tijdens hittegolven iets draaglijker is. Wie dat geld niet heeft, zal vaker in wijken wonen waar er onvoldoende groen is en het “hitte-eiland-effect” dus veel erger is.

Wie geld heeft, zal de stijging van de voedselprijzen wel kunnen dragen als er oogsten mislukken vanwege droogte en andere extreme weersomstandigheden. Wie het geld niet heeft, zal honger lijden of andere uitgaven moeten terugdringen.

Welvaart onder druk

Ten derde, we zien dat de huidige crisis de welvaart van de werknemers onder druk zet, en dat werkgevers de energiecrisis aangrijpen om de werkende klasse te verarmen, onder meer met hun pleidooi voor gerommel aan het indexmechanisme.

Hetzelfde zal gebeuren met het antwoord op de klimaatontwrichting, als we niet krachtig genoeg de klimaatstrijd aangaan. Met andere woorden: als de werkende klasse de klimaattransitie niet vormgeeft op een manier waarop de leefomstandigheden van de werkende klasse verbeteren, zal de transitie wel plaatsvinden op een manier waarop de werkende klasse achteruitgaat.

Het gaat hierbij nochtans om onze basisbehoeften: hoe we eten, hoe we wonen, hoe we ons verwarmen, hoe we onze elektriciteit opwekken, hoe we ons verplaatsen. Dat moet allemaal veranderen als we de klimaatontwrichting willen tegengaan. We kunnen de klimaatuitdaging dus aangrijpen om onze oplossingen naar voren te schuiven. Kwalitatieve, goed geïsoleerde woningen, goedkope, hernieuwbare energie in publieke handen, kwalitatief openbaar vervoer, meer zekerheid over jobs van de toekomst met goede arbeidsomstandigheden, gezonde voeding die voor iedereen betaalbaar is … Allemaal klimaatbeleid dat in het belang is van de werkende klasse, toch?

Dat betekent ook dat – net als de energiecrisis – de klimaatcrisis een echt vakbondsthema is, en dat we de klimaatstrijd moeten aangaan om een betere wereld vorm te geven. We willen een rechtvaardige transitie waarbij werknemers meer zeggenschap krijgen, een economisch systeem dat people en planet prioriteit geeft in plaats van profit. Geen climate change maar system change! Geen klimaatverandering, maar systeemverandering!