Het is een primeur in België. Op 20 oktober ondertekende BTB-ABVV een historisch akkoord met Uber. De bezorgers van de multinational kunnen zich voortaan laten vertegenwoordigen als zij dat wensen. We spraken met BTB-voorzitter Frank Moreels.

// een bijdrage van BTB

Wat staat er in het akkoord tussen BTB en Uber?

Frank Moreels: “De multinational erkent ons vanaf nu als vakbondsorganisatie die de chauffeurs en koeriers die voor hen werken, vertegenwoordigt. Dit betekent dat zij sociale dialoog aanvaarden, dat wij kunnen ingrijpen binnen het bedrijf, dat wij tussenbeide kunnen komen bij een geschil tussen Uber en individuele chauffeurs… Kortom, wij kunnen de bestuurders vertegenwoordigen en hun rechten verdedigen. We praten over 2.500 chauffeurs en 3.000 koeriers in België die voor Uber werken, dat is een enorme groep! En we weten dat ze de bescherming van de vakbond nodig hebben.

Waarom is dit een historisch akkoord?

“Het akkoord kan als historisch beschouwd worden omdat het een primeur is voor België, zo’n overeenkomst tussen een platformbedrijf en een vakbondsorganisatie. In die zin is het een akkoord dat buiten de platgetreden paden valt.”

“Dit akkoord valt buiten de platgereden paden”

BTB-voorzitter Frank Moreels

“In het verleden hebben we nogal wat ruzies gehad met Uber. Onder het regime van Kalanick, de voormalige CEO van Uber, wilde het bedrijf niets te maken hebben met een sociale dialoog met de vakbonden. Integendeel, we werden gezien als de vijand. Dat is veranderd onder Dara Khosrowshahi. Zij volgen niet langer de weg van het conflict, maar zoeken naar een sociaal overleg.”

“Maar laat ons duidelijk zijn, we zijn niet getrouwd met Uber. Dit is een overeenkomst zoals de vele honderden andere regelingen die we hebben met werkgevers in de transport- en logistieke sector. Een overeenkomst sluiten betekent niet dat we geen tegenstrijdige belangen hebben. Het betekent ook niet dat we het over alles eens zijn. Wij blijven ervan overtuigd dat de chauffeurs die voor Uber werken, werknemers zijn. En we zullen er met hand en tand voor blijven vechten dat ze dat statuut krijgen. Het maakt niet uit wat Uber daarvan denkt. Net zoals we zullen blijven vechten voor een EU-richtlijn die alle platformwerkers beschermt.”

Hoe is het akkoord tot stand gekomen?

“In feite was het onze internationale organisatie, de International Transport Workers’ Federation (ITF), die medio februari 2022 een memorandum van overeenstemming met Uber afsloot. Het was dit akkoord dat voor ons hier in België de deur opende naar onderhandelingen.”

“De Britse (GMB) en Australische (TWU) vakbonden gingen ons voor. Zij waren de eersten die met Uber spraken en overeenkomsten sloten. Dit overtuigde ons ervan dat het memorandum tussen Uber en ITF meer was dan alleen maar woorden om een slechte naam te zuiveren.”

“Door in verschillende delen van de wereld sociaal overleg aan te gaan, bleken zij echt bereid tot een engagement. Dus namen we de gok en testten hun ernst. En na soms zware onderhandelingen zijn we erin geslaagd een aanvaardbare overeenkomst te sluiten.”

“Is het een ideale overeenkomst? Neen, het is een compromis, zoals elke overeenkomst. We krijgen nu de kans om te testen of Uber zijn woord zal houden. Wordt vervolgd!”

Wat zijn de eerste reacties op dit akkoord?

“We hebben veel felicitaties en aanmoedigingen ontvangen. Deze positieve reacties benadrukken de moed die wij nodig hadden om dit avontuur aan te gaan. En het is waar dat we een risico nemen. Zal Uber zich houden aan zijn belofte om de situatie van zijn chauffeurs en koeriers te verbeteren door middel van een sociale dialoog? De toekomst zal het uitwijzen.”

“Als wij deze werknemers niet verdedigen, wie dan wel?”

BTB-voorzitter Frank Moreels

“Natuurlijk zijn er ook negatieve reacties. De reactie van GTL en andere werkgeversorganisaties van taxibedrijven deden me lachen. Ze eisen dat we ons verantwoorden in het paritair comité. Dit is verrassend voor een organisatie die niet geïnteresseerd is in sociale dialoog, die weigert collectieve arbeidsovereenkomsten te ondertekenen … noch in het paritair comité, noch in de ‘gewone’ taxibedrijven. Voordat je anderen de les leert, geef zelf eerst het goede voorbeeld …”

“Martin Willems, woordvoerder van de ‘United Freelancers’ (afdeling van het ACV), hekelt blijkbaar  dat we een overeenkomst tekenen om de rechten van werknemers bij Uber te verdedigen. Maar als wij als vakbond het niet doen, wie dan wel? Wij volgen het goede voorbeeld van de New Yorkse  vakbond die taxi- en platformchauffeurs (zoals Uber, Bolt, Lyft…) in dezelfde organisatie organiseert. Want we zijn tenslotte allemaal arbeiders, we hebben er geen belang bij verdeeld te zijn.”

Zullen de arbeidsomstandigheden van Uber-koeriers en -chauffeurs concreet veranderen?

“Momenteel moeten koeriers en chauffeurs zichzelf vertegenwoordigen als ze een geschil hebben met hun werkgever. Voor ons is Uber duidelijk een werkgever. Dit is niet altijd gemakkelijk. De bijstand en de hulp van een vakbondsvertegenwoordiger zal echt een pluspunt zijn. De individuele werknemer kent zijn rechten niet altijd en kan zich geïntimideerd voelen. De hulp van een vakbondsvertegenwoordiger zal hen helpen te krijgen waar ze recht op hebben.”

“Maar er zijn ook kwesties van veiligheid op de werkplek en arbeidsomstandigheden die met Uber kunnen worden besproken. Wij zijn vastbesloten onze rol te spelen bij het boeken van vooruitgang op dit gebied. Meer transparantie in de werking van het algoritme is ook een van onze aandachtspunten. Dus ja, er is veel werk aan de winkel. Des te meer reden voor ons om deze overeenkomst te ondertekenen, de rechten van Uber-werknemers moeten worden verbeterd, en wij zullen onze rol spelen.”

Zijn er in de toekomst andere overeenkomsten met andere platformen mogelijk?

“Uber wil – samen met ons – stappen zetten naar andere platformbedrijven zodat ook zij het sociale overleg opstarten. Een gezamenlijke aanpak is in dit verband interessant.”

“Maar de overeenkomst zelf zou ook een precedent kunnen zijn dat de weg wijst voor andere platformen om zich op het pad van de sociale dialoog te begeven, in plaats van vast te houden aan voorbijgestreefde standpunten.”

“In ieder geval zullen wij als BTB blijven lobbyen bij de officiële instanties om tot betere wetgeving te komen. Het is belangrijk dat we op Europees niveau een richtlijn krijgen die dicht bij het oorspronkelijke voorstel van de commissie blijft en die voorziet in een beter statuut voor platformwerknemers. Wij willen niet dat dit voorstel verwatert tot een slecht compromis. En we zullen als BTB de confrontatie blijven aangaan met de platformbedrijven die weigeren met de  vakbonden te praten. En neen, dit is geen dreigement, het is een belofte.”